Trước hết tôi xin nói rằng, bài viết này chỉ là một cảm nhận nhỏ của tôi, không phải là một bài học hay kinh nghiệm gì to tát về nghề làm báo. Tôi viết ra đây để trao đổi cùng anh em làm báo trẻ với hy vọng các bạn có thể tham khảo để tự tin hơn khi bước những bước đi đầu tiên vào nghề viết báo.

Quê tôi ở làng Trúc Lâm, phường Hương Long, thành phố Huế. Năm 1954, tôi đậu bằng Trung học đệ nhất cấp tại Trường Trung học Khải Định (Quốc học Huế). Sau Hiệp định Geneve, tôi xin ra Bắc để tiếp tục đi học. Tôi học Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng ở Nghệ An. Tốt nghiệp khóa 3 Khoa Ngữ văn Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (1958 - 1961), tôi được phân công về Vụ Báo chí Bộ Ngoại giao.

Do hoàn cảnh gia đình nghèo khổ, năm 1958, khi tôi 10 tuổi, ba mẹ tôi đã lặng lẽ đưa cả nhà rời làng An Truyền, tục danh làng Chuồn (Thừa Thiên), tìm ra Quảng Trị để mưu sinh. Bị thất học, các anh em tôi phải bán mì, cà-rem (kem) hay bán bánh ú, kẹo đậu phụng… trên đường phố, trên tàu lửa, phụ giúp thêm gia đình. Biết tôi có hoàn cảnh khó khăn, các chị tiểu thương chợ Quảng Trị động viên tôi vừa giúp mẹ bán cơm, vừa đi học. Các chị phân công nhau giúp đỡ, để tôi khỏi thất học, người thì làm lại giấy khai sinh cho tôi, người thì tìm giáo viên dạy kèm. Từ năm sinh chính thức của tôi là 1948, các chị đã làm giấy khai sinh sụt tuổi năm 1951 cho tôi để có thể thi vào lớp đệ thất (nay là lớp 6) Trường Trung học Nguyễn Hoàng (Quảng Trị).

Báo chí cách mạng luôn là vũ khí sắc bén đồng hành với những thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Báo chí cách mạng luôn cần có những cán bộ làm báo với những phẩm chất của “người cách mệnh”, trung thành với lý tưởng, tận tụy với công việc. Chúng ta ghi nhớ những điều Nhà báo lớn Hồ Chí Minh căn dặn để tu dưỡng đạo đức, rèn luyện phẩm chất, nhân cách người làm báo cách mạng.

Với nhiều người, tên tuổi Nguyễn Đắc Xuân nổi tiếng trong vai trò là nhà nghiên cứu Huế. Nhưng ít ai biết rằng, những năm tháng sôi nổi nhất của nhà nghiên cứu này chính là theo đuổi nghề báo.

Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 -21/6/2025), sáng 20/6, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Lương Cường đã có buổi gặp mặt tuyên dương người làm báo tiêu biểu toàn quốc.

“Mỗi người làm báo đều có cách chọn con đường đi riêng của mình để đào sâu vào cánh đồng chữ nghĩa. Tôi may mắn được sinh ra và làm báo ngay chính vùng đất thiêng Cố đô Huế, xứ sở của những trầm tích văn hóa sâu dày. Di sản văn Huế vốn trầm mặc rêu phong nhưng với tôi luôn hấp dẫn”.

Ở Huế, từ năm 1925 đến những ngày trước cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng 8 năm 1945, báo chí yêu nước và cách mạng, thậm chí có xu hướng cách mạng cũng rất khó xuất bản công khai. Bằng cách này hay cách khác, những người hoạt động cộng sản vẫn luôn tìm mọi cách để có tờ báo trong tay làm cơ quan ngôn luận.

Không tên tuổi trên mặt báo, không xuất hiện trên truyền hình, nhưng họ là những người giữ nhịp cho tiếng nói chính quyền thời đại số.

Dấu ấn của Bác Hồ trên những trang báo xưa sống động, vui tươi dẫu trong gian khó của cuộc chiến tranh vệ quốc. Bác Hồ làm báo, vừa là ngọn đuốc soi trên từng trang báo cũ, để hôm nay nhìn lại ta vẫn thấy những bài học nhân văn, bản lĩnh và lòng bao dung vô hạn.