Tháng Mười, những hình ảnh về bão lũ ở Thái Nguyên - Cao Bằng - Lạng Sơn - Bắc Ninh chìm ngập trong “biển” nước lũ màu vàng của bùn đất, cảnh cứu người, cứu vật trong mưa lũ xem mà rưng rưng. Người học trò cũ nay làm nghề lái xe tải đường dài chuyển cho tôi hình ảnh em ấy đang chở hàng cứu trợ đi Thái Nguyên.

Củ sen dưới bùn lầy qua bàn tay người Huế được “nâng tầm”, trở thành món ăn cầu kỳ, tinh tế. Không phải cao lương mỹ vị xa hoa, nhưng nhiều người sẵn sàng đi xa hàng chục cây số để được nếm thử.

Chiều 17/9, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức hội đồng KH&CN chuyên ngành đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện đề tài: "Nghiên cứu, sản xuất phân lân nano hữu cơ từ than bùn và xương động vật, thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu và ứng dụng vào thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (G.A.P) tại Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế)", do Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế chủ trì thực hiện.

Do đặc thù nằm gần cửa biển, nên mỗi mùa mưa bão lượng bùn cát thường làm bồi lấp các vị trí của luồng tuyến âu thuyền, gây khó khăn cho việc neo đậu tàu thuyền, đánh bắt của ngư dân. Vì vậy, hàng năm, các cơ quan, đơn vị đã bố trí nguồn kinh phí duy tu nạo vét, khơi thông luồng tuyến các khu neo đậu vùng cửa biển, cửa sông.

Xin được bắt đầu bằng một con số, liên quan đến nghề làm bún Vân Cù. Tháng 12 năm ngoái, nghề bún truyền thống 400 năm tuổi này của Huế được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cùng với danh hiệu, điều đáng trân quý là hiện, nghề bún Vân Cù đang tạo việc làm cho 300 lao động thuộc 100 hộ dân. Mỗi ngày, trên 25 tấn bún được ra lò, phục vụ cho ngành ăn uống, ẩm thực của Huế.

Ngay sau khi Tri thức dân gian về Bún bò Huế được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cũng là thời điểm Huế liên tiếp xảy ra nhiều ca mắc bệnh liên cầu khuẩn lợn và hơn 100 con lợn chết không rõ nguyên nhân ở xã Nam Đông. Từ đầu tháng 7 đến nay, tình trạng này khiến thực khách ở Huế đành phải “nhịn thèm” thay vì hồ hởi thưởng thức đặc sản quê hương. Các hàng quán cũng nhanh chóng loại bỏ thành phần từ thịt lợn khỏi nồi bún bò - giò heo.

“Nhà có khách, định làm nồi bún bò giò heo chuẩn vị Huế để chiêu đãi, nhưng thấy thịt bán lèo tèo quá cũng ngại, đành mua bậy bậy con gà làm cơm vậy”; “Em cũng đang định kiếm miếng thịt phay ăn tôm chua cho nó đổi vị, nhưng tìm miếng thịt cho vừa ý cũng khó, nên thôi, tính kiếm con cá gì về kho đây…”. Đang dừng xe chờ người nhà cũng đang đi chợ, tôi bất chợt nghe câu chuyện của 2 bà chị chắc là hàng xóm của nhau. Đó cũng là nỗi niềm chung của mấy bà nội trợ trong bối cảnh bệnh liên cầu lợn bỗng tăng đột biến trên địa bàn thành phố, khiến hàng chục người mắc bệnh và đã có ca tử vong trong thời gian gần đây.

Chưa quá nổi tiếng như rừng bần tại Cù lao Dung (Sóc Trăng), rừng bần ven sông Lam ở Nghệ An hay ở Cù lao Bắc Phước (Quảng Trị)…, song, bần ở các vùng ven biển thành phố Huế cũng đang từng ngày bám rất sâu vào bùn, vào đất xứ sở. Người ta bảo, loài cây mang chi cái tên mà “tội”, đã ở vùng xa xôi còn gợi sự nghèo đói, bần hàn. Nhưng lại “quá thương”, vì những “bức tường xanh” ngày càng bền vững ấy không chỉ chống xói lở, điều hòa không khí hiệu quả, mà còn tạo các bãi đẻ và sinh trưởng cho các loài thủy, hải sản vùng đầm phá và tạo cảnh quan đẹp.

Cùng với bò kho và cơm tấm của Việt Nam, bún bò Huế vừa được xếp vào danh sách 100 bữa sáng ngon nhất thế giới năm 2025 của chuyên trang ẩm thực nổi tiếng TasteAtlas.

Có những gia đình ở Huế đã giữ lửa cho nồi bún bò Huế qua mấy thế hệ, như quán bún bò Huế gia truyền của o Cương, chú Điệp.