Cùng anh em dọn dẹp cơ quan tạm ổn, tôi tranh thủ lội về nhà ba mẹ để ứng cứu. Nói lội là đúng nghĩa đen của lội, bởi chỗ đứng chân của cơ quan tôi khá cao, lại nữa, khi xây dựng, lãnh đạo cơ quan yêu cầu lấy cốt lũ năm 1999 để nâng nền, cho nên nước rút trước, còn xung quanh thì nhiều nơi vẫn mênh mông nước và nước.

Nhiệm vụ tìm kiếm hài cốt liệt sĩ (HCLS) trên đất nước bạn Lào gặp vô vàn khó khăn. Với trách nhiệm và lòng biết ơn sâu sắc, cán bộ, chiến sĩ Đội 192 không quản gian khổ, thực hiện “4 bám, 3 cùng”, quyết tâm dù chỉ còn một nguồn tin cũng phải tìm bằng được các HCLS để đưa trở về với đất mẹ.

Do đi nước ngoài thăm con gái hơn nửa năm, mà lại mang theo SIM điện thoại nên khi trở về, SIM của mẹ chồng tôi bị khóa. Để mua SIM mới cho mẹ dùng, tôi chở mẹ tới cửa hàng giao dịch của nhà mạng mua SIM mới. Nhưng khi tới, được thông báo không thể mua SIM vì mẹ đã đứng tên 3 SIM điện thoại của nhà mạng này. Và hiện tại, các SIM đó đều hoạt động bình thường, mặc cho mẹ tôi khẳng định từ khi bắt đầu sử dụng điện thoại đến nay, mẹ tôi mới mua và đăng ký duy nhất một SIM.

Ngót nghét cả mấy năm nay nội tôi già ốm. Nội một mình ở quê nên cả nhà tôi thay nhau tối về chăm mệ. Nội vẫn đi lại được nhưng tuổi đã 85 nên biết đâu được “trái gió trở trời”, không thể lường hết mọi chuyện xảy ra ba tôi phải làm ngay lịch phân công để đêm nào cũng có người bên cạnh mệ. Lo ăn sáng cho nội, tôi mới phát hiện ở làng Dã Lê quê tôi nằm cạnh Quốc lộ 1A có một quán cháo gạo lứt cá kho tuyệt ngon. Không chỉ nội mà cha con tôi ăn quen nên ai cũng nghiện.

Dù một năm về quê rất nhiều lần, nhưng mỗi lần gói ghém đồ đạc để về nhà mẹ con tôi đều bồi hồi, nôn nao khó tả. Chẳng cần gọi như “hò đò” vào mỗi buổi sáng, mới hơn 5 giờ sáng, tôi đang cựa mình để xem giờ thì lanh lảnh bên tai giọng con trai tỉnh rót, chẳng có chút gì ngái ngủ của một đứa trẻ 5 tuổi khi thức dậy sớm. Mấy giờ rồi mẹ, sáng chưa, để con dậy đi về ngoại… Những câu hỏi cứ dồn dập, cùng với hành động bật dậy dứt khoát, đi thẳng vào nhà vệ sinh để đánh răng, rửa mặt của cu cậu càng khiến niềm vui, sự háo hức khi chuẩn bị về quê của tôi được nhân lên.

Có những lần chúng tôi lén mẹ rủ nhau đi bắt cá, áo quần đồng phục đến trường cứ để nguyên vậy mà lội xuống ruộng. Mặt mày đứa nào đứa nấy lấm lem dính bùn, nhưng đứa nào cũng bắt được vài con cá hí hửng đem về khoe với mẹ. Nhìn thấy đi học về trễ áo quần lại dính bẩn mẹ tôi giận lắm nhưng rồi cũng chỉ mắng yêu: “Lần sau mà còn vậy là bị ăn roi nghe không?”

Hơn 30 năm qua, những cán bộ, chiến sĩ Đội 192, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh vẫn ngày đêm miệt mài hành quân nơi núi rừng nước bạn Lào để tìm kiếm, cất bốc, đưa hài cốt các liệt sĩ về với đất mẹ yêu thương, góp phần xoa dịu những mất mát của gia đình các thân nhân liệt sĩ.

“Việc này giúp con cháu đời sau của họ sẽ không phải mất công hình dung tổ tiên mình trông như thế nào”, Trung giải thích. Rồi nói rằng, hiểu nôm na, số hóa ảnh như là việc photoshop cho ảnh sau khi chụp. Chỉ khác là với số hóa, người dùng phải mua phần mềm riêng và phải trả tiền hàng năm. Trung và Phong nói về công việc, về đam mê số hóa ảnh tư liệu nhẹ tênh, nhưng tôi đọc được trong đó cả sự đam mê và tình yêu dành cho di sản, cho Huế.