Nhiều phụ nữ mưu sinh bằng nghề thu mua ve chai, phế liệu, công việc vất vả, thu nhập bấp bênh nhưng họ lại là lực lượng tuyến đầu góp phần bảo vệ môi trường.

Nhiều người lành lặn, bán hàng chân chính trên các nền tảng mạng xã hội để mưu sinh bỗng dưng một ngày hình ảnh của mình bị trí tuệ nhân tạo (AI) biến thành tàn tật, hoàn cảnh bi đát... để kêu gọi hỗ trợ, bán hàng giả.

Những cơn gió mùa Đông Bắc tràn về mang theo từng đợt sóng bạc đầu cuộn trào nơi vùng biển Ngũ Điền, báo hiệu mùa biển động đang vào độ cao điểm. Khi sóng tạm lặng, cũng là lúc ngư dân nơi đây bắt đầu hành trình mưu sinh đầy gian nan giữa trùng khơi, đối mặt với vô vàn hiểm nguy rình rập phía sau mỗi con sóng.

Theo thống kê, trên địa bàn TP. Huế chỉ khoảng 17% người cao tuổi được hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH). Phần lớn còn lại, đặc biệt là những người lao động tự do, nông dân không có nguồn thu nhập ổn định khi về già, khiến họ phải tiếp tục làm việc để tự lo cho bản thân hoặc phụ thuộc vào con cái.

Những ngày đầu tháng 9 này, hàng triệu trẻ em trên thế giới đang hân hoan bắt đầu năm học mới. Tuy nhiên, không phải trẻ em nào cũng được hưởng niềm vui và quyền lợi cơ bản đó. Hơn 270 triệu trẻ em và thanh, thiếu niên phải mang gánh nặng mưu sinh, bị đe dọa bởi xung đột, bạo lực và đói nghèo.

Hơn 30 năm, do hoàn cảnh gặp nhiều khó khăn, ba tôi, một cán bộ trung cấp ngành lâm nghiệp đang làm việc cho một lâm trường ở Quảng Bình (nay là tỉnh Quảng Trị) đã phải bỏ việc về quê mưu sinh. Từ đó, ông trở thành lao động tự do. Cái từ lao động tự do hay gọi nôm na là “thợ đụng” như vận vào nhà tôi với bao nỗi vất vả, gian truân và bấp bênh. Cho đến giờ ông đã hơn 70 tuổi, con cái đã trưởng thành, cuộc sống không còn phải chật vật nhưng ông vẫn cứ tiếc nuối, giá ngày trước không bỏ việc, giờ đã có cuốn sổ hưu để an tâm tuổi già.

Do hoàn cảnh gia đình nghèo khổ, năm 1958, khi tôi 10 tuổi, ba mẹ tôi đã lặng lẽ đưa cả nhà rời làng An Truyền, tục danh làng Chuồn (Thừa Thiên), tìm ra Quảng Trị để mưu sinh. Bị thất học, các anh em tôi phải bán mì, cà-rem (kem) hay bán bánh ú, kẹo đậu phụng… trên đường phố, trên tàu lửa, phụ giúp thêm gia đình. Biết tôi có hoàn cảnh khó khăn, các chị tiểu thương chợ Quảng Trị động viên tôi vừa giúp mẹ bán cơm, vừa đi học. Các chị phân công nhau giúp đỡ, để tôi khỏi thất học, người thì làm lại giấy khai sinh cho tôi, người thì tìm giáo viên dạy kèm. Từ năm sinh chính thức của tôi là 1948, các chị đã làm giấy khai sinh sụt tuổi năm 1951 cho tôi để có thể thi vào lớp đệ thất (nay là lớp 6) Trường Trung học Nguyễn Hoàng (Quảng Trị).

Ngày mới vừa sang, chợ đầu mối Phú Hậu đã bừng tỉnh với tiếng rao, tiếng xe đẩy, tiếng chân người hối hả giữa màn sương mờ. Dù là ngày thường hay lễ, tết, dù nắng gắt hay mưa dầm, nơi đây vẫn luôn nhộn nhịp, tất bật, như một nhịp thở không ngơi nghỉ của cuộc mưu sinh. Giữa những gánh hàng oằn vai, không chỉ có bóng dáng người phụ nữ tảo tần, mà còn là những người đàn ông lam lũ, những đôi tay thô ráp, những tấm lưng áo đẫm mồ hôi, lặng lẽ gánh vác gia đình bằng từng chuyến hàng nặng trĩu.

Hôm Tết, đi đâu cũng nghe nhiều người kháo nhau, ra Giêng năm rộng tháng dài sẽ đổi nghề để có cuộc sống tốt hơn. Lý do thay đổi công việc cũng “muôn hình vạn trạng”, nhưng cốt lõi vẫn là doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nên lao động có trình độ thấp chịu không nổi áp lực, phải chuyển nghề. Chuyện đổi nghề cũng không có chi đáng bàn, nhưng vấn đề là khá nhiều lao động không muốn nâng cao trình độ để tiếp tục đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp, mà lại chọn làm lao động tự do để mưu sinh.

Trong khi nhiều người được về nhà sum vầy, đón tết cổ truyền bên gia đình, người thân thì vẫn còn những lao động vì đặc thù công việc, hay vì mưu sinh trong những ngày Tết phải tạm xa gia đình.