 |
| Tư vấn, xét nghiệm HIV/AIDS cho du khách nước ngoài |
Siết chặt quản lý, chủ động giám sát
Theo thống kê của Sở Y tế TP. Huế, tính đến cuối tháng 6/2025, toàn thành phố có 576 người nhiễm HIV đang được quản lý và điều trị. Trong đó, 548 người cư trú tại địa phương, 10 người từ các tỉnh khác và 18 phạm nhân. Riêng 6 tháng đầu năm 2025, ngành y tế đã phát hiện 51 trường hợp nhiễm mới, trong đó nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) chiếm tới 73,3%, hơn một nửa là người dưới 30 tuổi. Xu hướng trẻ hóa trong nhóm nguy cơ cao đặt ra yêu cầu cấp thiết về truyền thông và can thiệp sớm.
Công tác giám sát chủ động được thể hiện rõ qua những trường hợp phát hiện HIV ở phụ nữ mang thai. Trong 6 tháng đầu năm 2025, ngành y tế đã kịp thời phát hiện 2 ca dương tính khi đang chuyển dạ. Nhờ can thiệp ngay bằng thuốc ARV (thuốc kháng vi rút HIV) và cho trẻ uống dự phòng, đồng thời xét nghiệm theo đúng quy định nên nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con đã được ngăn chặn hiệu quả.
Theo ThS.BSCKII. Nguyễn Lê Tâm, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Huế (CDC Huế), ngoài hệ thống giám sát y tế, thành phố đã đa dạng hóa hình thức truyền thông phòng, chống HIV/AIDS. Bên cạnh các kênh truyền thống, ngành y tế đẩy mạnh tiếp cận nhóm nguy cơ cao qua mạng xã hội như Facebook, TikTok, website tuxetnghiem.vn…; đồng thời duy trì truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, trường học, các tổ chức đoàn thể như đoàn thanh niên, hội phụ nữ. Đặc biệt, hợp tác với Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh giúp thông tin được truyền tải rộng rãi, kịp thời đến từng người dân.
Anh Nguyễn Văn Sỹ (phường Hương An) chia sẻ: “Trước đây, tôi ngại đi xét nghiệm vì sợ bị kỳ thị dù thường xuyên tiếp xúc với kim tiêm trong các đợt ra quân tổng dọn vệ sinh môi trường. Sau khi được Đoàn phường tư vấn, tôi đến Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS và biết rằng xét nghiệm miễn phí, bảo mật và nhanh chóng. Nhờ đó, tôi yên tâm hơn và biết cách bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình”.
Nâng cao năng lực y tế cơ sở
Xác định tuyến cơ sở là “gác cửa” trong quản lý và điều trị HIV/AIDS, CDC Huế đã liên tục tổ chức tập huấn chuyên sâu cho cán bộ y tế xã, phường. Nội dung tập huấn bao gồm cập nhật phác đồ điều trị ARV, PrEP, kỹ thuật xét nghiệm, cùng với kỹ năng tư vấn và quản lý ca bệnh tại cộng đồng. Đây là điều kiện quan trọng để đảm bảo chất lượng điều trị lâu dài, đồng thời chuẩn bị cho kế hoạch mở rộng điều trị HIV ngay tại trạm y tế xã, phường trong thời gian tới.
Ngành y tế cũng đặc biệt chú trọng xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai nhằm phát hiện sớm và dự phòng lây truyền từ mẹ sang con. Từ đầu năm đến nay, toàn thành phố đã xét nghiệm cho gần 12.200 thai phụ, trong đó hơn 8.100 trường hợp được xét nghiệm ngay trong thai kỳ. Tuy nhiên, tỷ lệ xét nghiệm tại trạm y tế công lập còn thấp do nhiều thai phụ lựa chọn khám tại phòng khám tư; việc cấp trả kết quả xét nghiệm bằng văn bản cũng chưa đồng bộ, gây khó khăn cho công tác quản lý.
Bác sĩ Nguyễn Lê Tâm cho biết, thời gian tới, Trung tâm tiếp tục duy trì các phòng khám điều trị ngoại trú cho bệnh nhân HIV, mở rộng điều trị PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm), Methadone và dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện. Công tác truyền thông sẽ được đẩy mạnh tại các trường học, trường đại học, đặc biệt hướng tới học sinh, sinh viên - nhóm đang có tỷ lệ nhiễm mới gia tăng.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm nữa đó là tiếp tục đào tạo nâng cao kỹ năng cho cán bộ y tế cơ sở, nhất là kỹ năng tiếp cận, tư vấn và quản lý nhóm nguy cơ cao như MSM, phụ nữ bán dâm, người nghiện ma túy. Đồng thời, tăng cường phối hợp với các tổ chức xã hội, cộng đồng để giảm kỳ thị, phân biệt đối xử - rào cản lớn nhất khiến nhiều người ngần ngại tiếp cận xét nghiệm và điều trị.
Công tác quản lý và điều trị HIV/AIDS tại TP. Huế đang từng bước tạo ra những chuyển biến rõ nét, thể hiện nỗ lực không ngừng của ngành y tế và các ban, ngành liên quan. Dù còn không ít khó khăn, đặc biệt trong việc tiếp cận và thay đổi hành vi ở nhóm nguy cơ cao, nhưng với quyết tâm và sự đồng hành của cộng đồng, TP. Huế đang hướng tới một mục tiêu lớn đó là chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, và không để ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến chống HIV/AIDS.