Tiếng khèn da diết lan theo sương giăng bên triền núi, thầm thì hòa vào tiếng suối róc rách, hòa vào nhịp khung cửi vọng đưa, tạo nên thanh âm huyền diệu, níu chân du khách. Bản làng A Lưới hôm nay dập dìu khách phương xa, bởi người dân đã biết dựa vào bản sắc văn hóa để làm du lịch. Phía sau những đổi thay, có dấu chân xông xáo của người phụ nữ Pa Cô yêu quê hương mình. Đó là chị Lê Thị Thêm, nguyên Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới cũ, nay là Trưởng ban Xây dựng Đảng xã A Lưới 1.

Giữa Trường Sơn hùng vĩ, người Pa Cô vẫn gìn giữ một lễ hội thiêng liêng, nơi tiếng chiêng, tiếng trống hòa cùng ngọn lửa đỏ bập bùng. A Riêu Piing là dịp tưởng nhớ tổ tiên, là ngày hội gắn kết cộng đồng, làm bừng sáng những giá trị văn hóa độc đáo của đồng bào Pa Cô.

Ở xã A Lưới 1, nhiều người biết đến chị Lê Thị Thôn, người phụ nữ Pa Cô ở thôn Đụt - Lê Triêng 2 như một điển hình trong phong trào xóa đói giảm nghèo. Với mô hình kinh tế tổng hợp VACR (vườn, ao, chuồng, rừng), mang lại thu nhập gần 200 triệu đồng mỗi năm, chị đã chăm lo cho con cái ăn học và tạo dựng cuộc sống ổn định.

Từ vùng đất từng cằn cỗi và in đậm dấu tích chiến tranh ở xã Đông Sơn, huyện A Lưới (nay là xã A Lưới 4), chị Hồ Thị Sa, dân tộc Pa Cô, đã không ngừng nỗ lực gây dựng mô hình trang trại chăn nuôi bò hữu cơ mang lại thu nhập ổn định. Hành trình vượt khó của chị đã góp phần truyền cảm hứng cho nhiều người dân nơi đây tự tin bám đất, làm giàu từ nông nghiệp bền vững.

Với người Pa Cô ở bản Ra Loóc - A Sốc, xã A Lưới 2 (sáp nhập từ các xã: Hồng Bắc, Quảng Nhâm, A Ngo và thị trấn A Lưới), già làng Nguyễn Văn Trình như cây đại thụ. Từng gùi đạn, tải thương vượt Trường Sơn trong kháng chiến, rồi "gùi" con chữ đến các bản làng sau ngày hòa bình, nay ở tuổi xế chiều, già vẫn lặng thầm “gùi” yêu thương, “gùi” khát vọng về một bản làng no ấm, yên vui.

Dưới làn sương mỏng manh, lững lờ trôi trên những triền núi A Lưới buổi sáng sớm, tôi theo chân bà con xã Trung Sơn về sân làng để dự một lễ hội đặc biệt - lễ hội A Pier (lễ hội xuống giống cây trồng). Không gian rộn ràng trong âm thanh của cồng chiêng và những gùi lễ vật thơm lừng lúa nếp mới. Đó là ngày người Pa Cô đánh thức đất trời và gửi gắm ước vọng về một mùa màng bội thu.

Vợ chồng anh Lê Ka Rơn, chị Hồ Thị Ngữ, người dân tộc Pa Cô (ở thôn 4, xã Hồng Thủy, huyện A Lưới), từ nghèo khó đã bứt phá, trở thành hộ gia đình kinh tế vững chắc nhờ mạnh dạn và biết chọn mô hình phát triển kinh tế phù hợp.

Anh Hồ Văn Khuy – một đảng viên người Pa Cô ở xã Hồng Thượng, huyện A Lưới đã tận dụng lợi thế tự nhiên, khí hậu vùng cao để xây dựng một trang trại quy mô, mang lại hiệu quả kinh tế.

Cưới xin là một trong những nghi lễ quan trọng trong đời sống của đồng bào Pa Cô (A Lưới). Để chính thức thành vợ thành chồng, đôi trai gái phải trải qua nhiều nghi thức với những phong tục giàu bản sắc.

“Mình luôn sợ thời gian đi nhanh quá mà mình thì chậm, chỉ lo lắng làm không kịp nhiều thứ cho con cháu mai sau” - Già Hạnh hướng mắt về dãy Trường Sơn trùng điệp phía xa xa, bày tỏ tiếng lòng. Bao đời nay người Pa Cô của già đều nương náu dưới chân dãy núi này. Nhìn văn hóa truyền thống của cha ông mai một dần theo năm tháng khiến lòng già đau đáu, phải bằng mọi cách gìn giữ, bảo tồn được những nét đẹp của dân tộc mình.