Xin được bắt đầu bằng một con số, liên quan đến nghề làm bún Vân Cù. Tháng 12 năm ngoái, nghề bún truyền thống 400 năm tuổi này của Huế được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cùng với danh hiệu, điều đáng trân quý là hiện, nghề bún Vân Cù đang tạo việc làm cho 300 lao động thuộc 100 hộ dân. Mỗi ngày, trên 25 tấn bún được ra lò, phục vụ cho ngành ăn uống, ẩm thực của Huế.

“Nhà có khách, định làm nồi bún bò giò heo chuẩn vị Huế để chiêu đãi, nhưng thấy thịt bán lèo tèo quá cũng ngại, đành mua bậy bậy con gà làm cơm vậy”; “Em cũng đang định kiếm miếng thịt phay ăn tôm chua cho nó đổi vị, nhưng tìm miếng thịt cho vừa ý cũng khó, nên thôi, tính kiếm con cá gì về kho đây…”. Đang dừng xe chờ người nhà cũng đang đi chợ, tôi bất chợt nghe câu chuyện của 2 bà chị chắc là hàng xóm của nhau. Đó cũng là nỗi niềm chung của mấy bà nội trợ trong bối cảnh bệnh liên cầu lợn bỗng tăng đột biến trên địa bàn thành phố, khiến hàng chục người mắc bệnh và đã có ca tử vong trong thời gian gần đây.

Lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia “Nghề thủ công truyền thống - Nghề làm bún Vân Cù” diễn ra sáng 19/2 tại thôn Vân Cù – Nam Thanh (xã Hương Toàn, TX. Hương Trà). Đây cũng là ngày Húy kỵ Bà Bún - Tổ nghề làng bún Vân Cù (22 tháng Giêng năm Ất Tỵ).

Lễ hội ẩm thực “Di sản bún Việt - làng bún Vân Cù” khai mạc chiều 18/2 tại thôn Vân Cù - Nam Thanh. Đây là một trong những hoạt động chính, hưởng ứng Lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Nghề thủ công truyền thống - Nghề làm bún Vân Cù” sẽ diễn ra vào ngày mai - 19/2.

Ngày 10/12/2024, cùng với lễ hội điện Huệ Nam (xã Hương Thọ, TP. Huế), nghề làm bún Vân Cù (xã Hương Toàn, TX. Hương Trà) được Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Theo kế hoạch, ngày 19/2 này, Hương Trà sẽ long trọng tổ chức lễ đón nhận Bằng công nhận Di sản cho nghề bún Vân Cù.

Quyết định số 3979/QĐ-BVHTTDL ngày 10/12/2024 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận "Nghề làm bún Vân Cù" trong Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thuộc lĩnh vực Nghề thủ công truyền thống. Đây là tiền đề xây dựng hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể với tầm nhìn quốc gia và quốc tế về di sản văn hóa ẩm thực Bún Huế trong thời gian tới.

Ngày 11/12, đại diện Sở Văn hóa và Thể thao cho hay, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có quyết định công nhận lễ hội điện Huệ Nam (xã Hương Thọ, TP. Huế) và nghề làm bún Vân Cù (xã Hương Toàn, thị xã Hương Trà) là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Có những lần chúng tôi lén mẹ rủ nhau đi bắt cá, áo quần đồng phục đến trường cứ để nguyên vậy mà lội xuống ruộng. Mặt mày đứa nào đứa nấy lấm lem dính bùn, nhưng đứa nào cũng bắt được vài con cá hí hửng đem về khoe với mẹ. Nhìn thấy đi học về trễ áo quần lại dính bẩn mẹ tôi giận lắm nhưng rồi cũng chỉ mắng yêu: “Lần sau mà còn vậy là bị ăn roi nghe không?”

Trong khuôn khổ các hoạt động tại lễ hội ẩm thực “Tinh hoa nghề bún”, tối 30/4, nghệ nhân làng Vân Cù (Hương Toàn, Hương Trà) quảng diễn các công đoạn làm bún thủ công truyền thống.

Huế nổi tiếng với hệ các món ăn chế biến từ bún, như: bún bò, bún giò, bún hến, bún mắm nêm, bún nghệ, bún giấm nuốc, bún chay… Nghề làm bún tươi, theo đó, cũng rất thịnh hành.