Kiểm soát nguồn thải các cơ sở có nguy cơ ô nhiễm môi trường

Hệ thống xử lý nước thải tập trung tại Khu Công nghiệp Phú Bài được đầu tư khá hoàn chỉnh

Đầu tư hệ thống thu gom, xử lý

Theo Chi cục Bảo vệ Môi trường (BVMT) Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện trên địa bàn thành phố, ngoài Khu Kinh tế Chân Mây - Lăng Cô, còn có 4 KCN đã có nhà đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN là Phong Điền, Tứ Hạ, Phú Bài, La Sơn và 2 KCN chưa có nhà đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật là KCN Phú Đa, Quảng Vinh.

Trong đó, riêng dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN La Sơn giai đoạn 1 của Công ty TNHH Vitto đã thu hút được 3 dự án của nhà đầu tư thứ cấp đi vào hoạt động. Các loại hình sản xuất hiện nay tại KCN này là frit và gạch ốp lát không phát sinh nước thải. Do đó, việc yêu cầu chỉ tiêu các KCN phải có hệ thống xử lý nước thải (XLNT) tập trung tại KCN này ở thời điểm hiện tại có sự bất cập nhất định.

Khu Công nghiệp Tứ Hạ đã có nhà đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật

Khu Kinh tế Chân Mây - Lăng Cô hiện đã đầu tư hệ thống XLNT với công suất 4.900m3/ngày đêm tại khu phi thuế quan và đang vận hành xử lý phục vụ một số doanh nghiệp đang sản xuất tại đây. Song, hệ thống tuyến đường ống thu gom nước thải vẫn chưa hoàn chỉnh để phục vụ cho các cơ sở có nhu cầu đấu nối. Chi cục BVMT đánh giá, các chủ đầu tư hạ tầng đã chú trọng đầu tư hạ tầng để kêu gọi các nhà đầu tư thứ cấp ở các KCN, khu kinh tế theo quy định về BVMT, nhất là việc đầu tư hệ thống thu gom và XLNT tập trung. Nhờ đó, đến nay số lượng KCN có hạ tầng XLNT trên địa bàn thành phố tăng hơn so với thời điểm Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực là 2 KCN.

Cũng theo Chi cục BVMT, toàn thành phố hiện có 9 cụm CCN đã được thành lập. Công tác lập quy hoạch chi tiết các CCN cũng đã được thực hiện tương đối hoàn chỉnh với tổng diện tích hơn 304ha, đạt tỷ lệ 86,23%. Trong số các CCN trên có 6 CCN đi vào hoạt động bao gồm: An Hòa, Thủy Phương, Tứ Hạ, Hương Hòa, Bắc An Gia và A Co. Các cơ sở tại đây chủ yếu là sản xuất nhỏ, với ngành nghề sản xuất chính là vật liệu xây dựng, may công nghiệp, thêu, sản xuất giấy kraft, mộc mỹ nghệ, giày da, sản xuất dăm gỗ và viên nén năng lượng…

Hệ thống xử lý nước thải tại Khu Công nghiệp Tứ Hạ được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh

Về hạ tầng, các CCN chỉ được đầu tư một số hạng mục như đường giao thông nội bộ, hệ thống điện, cấp nước sạch. Riêng hạ tầng kỹ thuật phục vụ công tác BVMT tại các CCN chưa được đầu tư đồng bộ, thiếu hệ thống XLNT, hệ thống thoát nước mưa dẫn đến nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do CCN được hình thành khá lâu nên việc bố trí mặt bằng chưa đảm bảo, không phù hợp với quy hoạch CCN. Việc đầu tư các cơ sở còn phân tán dẫn đến việc đầu tư hạ tầng khó đảm bảo cho việc thu gom toàn bộ nguồn thải phát sinh của các cơ sở. Ngoài ra, việc kêu gọi đầu tư hạ tầng cho các CCN này cũng gặp nhiều khó khăn do kinh phí lớn, trong khi nguồn lực của Nhà nước có hạn, thời gian thu hồi vốn kéo dài.

Kiểm soát nguồn thải

Thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai nhiều nội dung kiểm soát các cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường theo quy định của Luật BVMT năm 2020 và các nghị định, quyết định của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường; đặc biệt, là việc thực hiện Công văn số 9403/UBND-TN ngày 6/9/2022 của UBND thành phố về việc tăng cường phòng ngừa, kiểm soát các cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn.

Dù vậy, hiện nay vẫn còn một số KCN, CCN chưa đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng BVMT, trong đó có hệ thống thu gom và XLNT tập trung, gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác kêu gọi đầu tư.

Nhằm đảm bảo công tác BVMT, kiểm soát nguồn thải hiệu quả, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu HĐND, UBND thành phố chỉ đạo các đơn vị, địa phương, Ban Quản lý Khu Kinh tế, công nghiệp thành phố làm việc với các chủ đầu tư hạ tầng khẩn trương bố trí nguồn lực để đầu tư hạ tầng BVMT, hệ thống XLNT tập trung theo hướng hiện đại, phù hợp bối cảnh của từng địa phương. Sở Công Thương rà soát để thống nhất với các đơn vị quản lý CCN chưa được đầu tư đồng bộ về hạ tầng, hệ thống thu gom và XLNT tập trung nhằm có giải pháp, lộ trình đầu tư phù hợp. Yêu cầu các cơ sở sản xuất, kinh doanh trong CCN buộc phải thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về BVMT, hoàn thành hồ sơ ban đầu về môi trường, được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trước khi đi vào hoạt động...

Hiện thành phố đang tập trung thu gom, XLNT sinh hoạt đô thị, đầu tư xây dựng và vận hành 2 hệ thống thu gom và xử lý nước thải tại khu vực phía nam thành phố với công suất 30.000m3/ngày đêm và tại khu vực xã Chân Mây- Lăng Cô, công suất 4.750m3/ngày đêm, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các lưu vực sông và hệ đầm phá trên địa bàn. Dù vậy, ở nhiều khu dân cư, khu đô thị mới vẫn còn thiếu hệ thống thu gom và XLNT tập trung; chưa quy hoạch được các vị trí để bố trí điểm tập kết, phân loại, lưu giữ chất thải rắn cồng kềnh, chất thải rắn xây dựng và cơ sở tái chế. Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư cho BVMT ở khu vực nông thôn còn hạn chế, khiến các địa phương gặp khó khăn khi thực hiện các tiêu chí về môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Trước thực trạng đó, thành phố đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét, tổng kết, đánh giá toàn diện việc thi hành Luật BVMT năm 2020 để kịp thời điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn. Có giải pháp xây dựng các mô hình, lộ trình BVMT cụ thể, hiệu quả để thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt và xử lý nước thải phù với tình hình, bối cảnh của Việt Nam. Bên cạnh đó, có quy định linh hoạt hơn đối với chỉ tiêu các KCN phải có hệ thống XLNT tập trung; có lộ trình và giải pháp phù hợp với tình hình thực tế của các địa phương. Nghiên cứu, xây dựng các công cụ kinh tế, chính sách tài chính và các cơ chế phối hợp đồng bộ để khuyến khích doanh nghiệp và người dân tham gia BVMT. Ưu tiên bố trí ngân sách đầy đủ cho công tác BVMT, đầu tư hạ tầng, có cơ chế đặc thù cho các khu vực trọng điểm về ô nhiễm môi trường hoặc các mô hình BVMT hiệu quả...