Năm nào cũng vậy, hết lụt là tôi về thăm anh Miên, người bà con chuyên trồng hoa Tết. Năm nay không về được, anh gọi cho tôi kể về cảnh bà con dọn bùn sau lụt, nước đã rút xuống hết dưới sông nhưng lớp bùn để lại trên đường nhão nhoẹt, hằn in những đường dài dấu xe máy, ô tô. “Nước mênh mông chi xứ em ơi, nhưng may là nước vô thì mình kê đồ đạc lên cao, chỉ lo sau lụt thôi, bây giờ thứ gì cũng cao, phân tro giống má, cả công kêu người làm cũng cao”.

Mưa suốt mấy ngày, nước sông dâng lên, tràn qua ruộng đồng, len vào từng con ngõ nhỏ. Làng quê ven sông vốn yên bình bỗng hóa thành một vùng nước mênh mông. Nhưng giữa khung cảnh ngập trắng ấy, vẫn có một điều quen thuộc, gần gũi đến lạ: Chợ vẫn họp.

Khi những cơn mưa đầu mùa đổ xuống, nước từ thượng nguồn tràn về, đồng ruộng, đầm phá bắt đầu mênh mông nước. Đó cũng là lúc người dân vùng quê ven sông, ven phá lại tất bật chuẩn bị cho mùa “cất rớ” - một nét sinh hoạt dân dã, gắn bó với nhịp sống của bao thế hệ.

Cùng anh em dọn dẹp cơ quan tạm ổn, tôi tranh thủ lội về nhà ba mẹ để ứng cứu. Nói lội là đúng nghĩa đen của lội, bởi chỗ đứng chân của cơ quan tôi khá cao, lại nữa, khi xây dựng, lãnh đạo cơ quan yêu cầu lấy cốt lũ năm 1999 để nâng nền, cho nên nước rút trước, còn xung quanh thì nhiều nơi vẫn mênh mông nước và nước.

Khi nhiều nơi trên địa bàn thành phố (TP) Huế nước đã rút dần thì ở vùng trũng nằm phía nam sông Ô Lâu, đặc biệt phường Phong Dinh nhiều tổ dân phố (TDP) nước vẫn “trắng đồng”. Trong biển nước mênh mông ấy, người dân chọn cách thích ứng, sống chung với lũ.

Trên đỉnh cao ấy, tôi thấy mây trời xanh lắm, mênh mông bát ngát mà gần gũi thân thiết làm sao. Trên đỉnh cao lộng gió ấy, trong tôi dâng lên một niềm xúc động lặng thầm, tôi đang đứng ở điểm cực Bắc thiêng liêng của Tổ quốc mà nhà văn Nguyễn Tuân, từ những năm 1960, đã gọi là “mỏm tột Bắc”.

Trong ánh bình minh huy hoàng của vùng đầm phá, những du khách đến từ phương xa vừa nhâm nhi ly cà phê sánh đậm, vừa thưởng thức cảnh sắc tươi đẹp mênh mông sóng nước. Trải nghiệm mới mẻ này đã được đưa vào khai thác du lịch và tạo thêm điểm nhấn ấn tượng cho du khách khi thăm thú đầm phá Tam Giang - Cầu Hai.

Sự hy sinh và đóng góp to lớn của lực lượng Hải quân Nhân dân Việt Nam, để biển mênh mông yên bình với những đoàn tàu đánh cá, cánh chim tự do chao liệng trên sóng và Quốc kỳ tung bay hào hùng trên biển, đảo...

Đầu hè, dù đã hạ đến mức thấp nhất nhưng nước hồ Tả Trạch vẫn mênh mông. May mà ở phía bờ tây còn có động Mang Chang cao sừng sững và mỏm núi Mỏ Tàu ở phía bờ đông hắt bóng mình lên mặt nước đã giúp những người từng tham gia kháng chiến như chúng tôi “định vị” được quãng sông mà mình từng băng qua, dù những bến bờ năm xưa đã bị phủ lấp.

Khi đặt chân lên đảo Đá Tây A thuộc Quần đảo Trường Sa của Việt Nam, bao bọc và chen giữa cơ sở hạ tầng được đầu tư khang trang là một màu xanh um của bàng vuông, của dương liễu, của bí, của mướp đắng... Và giữa mênh mông biển trời, những mảng xanh ấy như khẳng định một sức sống mãnh liệt, bền vững giữa trùng khơi bao la.