Tiếng khèn da diết lan theo sương giăng bên triền núi, thầm thì hòa vào tiếng suối róc rách, hòa vào nhịp khung cửi vọng đưa, tạo nên thanh âm huyền diệu, níu chân du khách. Bản làng A Lưới hôm nay dập dìu khách phương xa, bởi người dân đã biết dựa vào bản sắc văn hóa để làm du lịch. Phía sau những đổi thay, có dấu chân xông xáo của người phụ nữ Pa Cô yêu quê hương mình. Đó là chị Lê Thị Thêm, nguyên Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới cũ, nay là Trưởng ban Xây dựng Đảng xã A Lưới 1.

Sinh năm 1987, chàng trai Pa Cô Nguyễn Xuân Bảy (thôn Ra Lóoc - A Sóc, xã Hồng Bắc, nay là xã A Lưới 2) đến với âm nhạc truyền thống bằng tình yêu nguyên sơ. “Mình tự học, tự cảm nhận, tự lắng nghe nhịp điệu vọng lên từ những buổi hội làng, qua đôi tay, hơi thở của các già làng, rồi mày mò tập luyện thêm”, Bảy chia sẻ.

Giữa Trường Sơn hùng vĩ, người Pa Cô vẫn gìn giữ một lễ hội thiêng liêng, nơi tiếng chiêng, tiếng trống hòa cùng ngọn lửa đỏ bập bùng. A Riêu Piing là dịp tưởng nhớ tổ tiên, là ngày hội gắn kết cộng đồng, làm bừng sáng những giá trị văn hóa độc đáo của đồng bào Pa Cô.

Tiếng chiêng ngân vang giữa núi rừng, những vòng xoay uyển chuyển trong điệu múa Pa Cô, Tà Ôi tưởng như chỉ còn trong ký ức lễ hội xưa, thế nhưng tại A Lưới 2, cô gái Cơ Tu - A Rel Thùy Linh cùng các bạn trẻ vẫn miệt mài thắp lửa đam mê, làm sống dậy di sản quê hương qua những tiết mục tràn đầy sức sống, đưa người xem như đắm chìm vào không gian lễ hội thực sự.

Ở xã A Lưới 1, nhiều người biết đến chị Lê Thị Thôn, người phụ nữ Pa Cô ở thôn Đụt - Lê Triêng 2 như một điển hình trong phong trào xóa đói giảm nghèo. Với mô hình kinh tế tổng hợp VACR (vườn, ao, chuồng, rừng), mang lại thu nhập gần 200 triệu đồng mỗi năm, chị đã chăm lo cho con cái ăn học và tạo dựng cuộc sống ổn định.

Ở xã A Lưới 1 (được sáp nhập từ các xã Hồng Thủy, Hồng Vân, Trung Sơn, Hồng Kim), cô gái Pa Cô Lê Thị Trưng Nhỉ là người đầu tiên mạnh dạn đưa lúa Ra dư, vốn chỉ thích hợp trên vùng đồi xuống trồng ở ruộng nước. Nhỉ được tặng bằng khen, là điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Từ vùng đất từng cằn cỗi và in đậm dấu tích chiến tranh ở xã Đông Sơn, huyện A Lưới (nay là xã A Lưới 4), chị Hồ Thị Sa, dân tộc Pa Cô, đã không ngừng nỗ lực gây dựng mô hình trang trại chăn nuôi bò hữu cơ mang lại thu nhập ổn định. Hành trình vượt khó của chị đã góp phần truyền cảm hứng cho nhiều người dân nơi đây tự tin bám đất, làm giàu từ nông nghiệp bền vững.

Ngày 23/7, tại xã A Lưới 3, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) thành phố phối hợp Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Khu vực 4 TP. Huế tổ chức bế giảng lớp bồi dưỡng tiếng dân tộc thiểu số Pa Cô - Tà Ôi năm 2025.

Với người Pa Cô ở bản Ra Loóc - A Sốc, xã A Lưới 2 (sáp nhập từ các xã: Hồng Bắc, Quảng Nhâm, A Ngo và thị trấn A Lưới), già làng Nguyễn Văn Trình như cây đại thụ. Từng gùi đạn, tải thương vượt Trường Sơn trong kháng chiến, rồi "gùi" con chữ đến các bản làng sau ngày hòa bình, nay ở tuổi xế chiều, già vẫn lặng thầm “gùi” yêu thương, “gùi” khát vọng về một bản làng no ấm, yên vui.

Lớn lên bên bếp lửa nhà sàn, giữa lời ru của bà, của mẹ, trong âm vang chiêng trống hội làng, Hồ Pa Cô A Têng sớm thấm đẫm mạch nguồn văn hóa truyền thống dân tộc mình.