Bình Điền đang vào mùa nấm mối. Lướt qua mạng xã hội facebook, thấy một vài người bạn háo hức chia sẻ tin vui vì tìm được nấm. Nấm mối được xem là đặc sản của vùng đồi núi. Khi mưa dài ngày, cỏ cây hoang mục, đợi ngày nắng lên, nấm bắt đầu đâm chồi, nhú ra khỏi vùng lá khô, vươn mầm đón lấy ánh sáng mặt trời sau mưa.
Tôi nhớ, ngày chưa rời quê lên phố, mỗi lần đến mùa nấm mối, tôi thường lang thang cùng chúng bạn đi tìm nấm. Theo trực giác của trẻ con vùng núi, nấm sẽ mọc ở những chỗ nghi ngờ nhất, chẳng hạn khi nhìn thấy một ụ đất nứt ra và nhô lên. Nấm mối là món quà bất chợt của mẹ thiên nhiên, phải gặp may mới tìm thấy được, chứ không dễ tìm như nấm tràm.
Theo kinh nghiệm riêng, tôi thường hay tìm nấm mối ở những bụi tre, dưới những lớp lá tre khô mục, hoặc trên đường đi cạo mủ cao su vì thường những chỗ lá rụng nhiều, hoang mục, nấm rất dễ mọc. Thêm nữa, khi tìm nấm, chân phải bước thật nhẹ, lật từng kẽ lá, dò từng miếng đất nứt, nơi nào có dấu hiệu của nấm mối hoặc có thể ngửi mùi, chúng tôi đều thử vận may. Tìm được nấm rồi, ai cũng nâng niu, hái nhẹ nhàng bởi sợ đứt chân nấm, gặp nấm nở to thì lo vỡ tai nấm lại tiếc hùi hụi.
Nấm mối thường ủ mầm ban đêm, đến gần sáng, nấm bắt đầu nhô lên, búp nấm mập mạp, vài tiếng sau nấm bung xòe ra rồi dần lụi đi. Mọi người thường đi tìm vào sáng sớm mới có được nấm ngon và chắc. Nhiều hôm đến trễ, nấm đã tàn hết, nhìn mà tiếc ngẩn ngơ nhưng rồi lại tự nhủ mình sẽ đánh dấu chỗ này để mùa sau quay lại.
Nấm mối có vị ngọt thiệt lạ, mùi thơm nhẹ như bao tinh túy đất trời chắt lọc trong đó. Muốn cảm nhận và thưởng thức trọn vị ngon của nấm, nên chế biến một cách đơn giản nhất để giữ được độ thơm và độ ngọt. Với tôi, nấm đổ chả trứng, cháo nấm và nấm xào hành là ngon nhất, thanh đạm, ít gia vị đi kèm.
Ngày xưa nấm mọc nhiều hơn bây giờ. Người Bình Điền chỉ đi lấy nấm về ăn, chưa ai nghĩ đến chuyện bán. Dần dần nấm mối được biết đến nhiều, một số người tìm nấm đem bán để có thêm thu nhập. Nấm hiếm, lại có giá trị dinh dưỡng cao, nên càng đắt giá.
Những năm sinh viên, rồi đi làm xa, có khi vài mùa liền tôi không được hái, nếm mùi nấm mối, đến mùa lại nhớ da diết. Ba mẹ có mùa nào hái được cũng dành riêng gửi cho tôi. Ngoài chợ nấm được bày bán từ các vùng núi khác nhau nhưng giá cao. Giá có thể giao động từ 300.000 đến 600.000 đồng/kg tùy nấm búp hay nấm nở.
Giá cao là thế, bạn tôi năm nào cũng ới gọi, gửi tặng đặc sản quê nhà. Thích thì vẫn thích, nhưng tôi bảo gửi chút tiền để bạn có thêm động lực tìm nấm. Nó xua đi, cười cười: “Món ngon dành tặng bạn hiền, mấy đồng tiêu cũng hết”.
Ừ thì, ở đời được thương, được nhớ đó là hạnh phúc.