 |
| Tháp Chăm đang được xử lý tình trạng ngập nước. Ảnh: Đức Lộc |
Riêng trận mưa, lũ kéo dài từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11 vừa rồi, ngôi tháp nằm trên địa bàn xã Phú Diên cũ, nay là xã Phú Vinh (TP. Huế) bị nước ngầm chảy vào, ngập sâu dài ngày, lo ngại gây hư hỏng, xuống cấp cho di tích.
Đến mùa mưa bão là ngập
Tháp Chăm Phú Diên được phát hiện năm 2001 bởi nhóm công nhân khai thác khoáng sản ti-tan, khi đó là khối gạch bị vùi sâu trong lòng cát. Ngay sau khi phát hiện, các ngành chức năng đã triển khai công tác bảo vệ và tiến hành khảo sát, thám sát địa điểm này.
Nhìn tổng thể, tháp Chăm Phú Diên là một khối kiến trúc hình chữ nhật. Càng lên cao càng thu nhỏ dần với các thành phần như móng tháp, chân đế tháp, thân và diềm mái tháp; dưới móng tháp là một lớp đá sạn cuội làm nền. Theo các chuyên gia nghiên cứu, tháp Chăm Phú Diên là một trong những công trình kiến trúc gạch Chăm Pa sớm nhất còn lại ở khu vực miền Trung, khoảng thế kỷ VIII.
Sau hơn 2 thập kỷ được tìm thấy, di tích được xếp hạng kiến trúc nghệ thuật Quốc gia tháp Chăm Phú Diên từng nhận được sự quan tâm của giới nghiên cứu trong nước và quốc tế. Dù đã được đầu tư bảo tồn, khai thác, nhưng thực tế vấn đề mà tháp Chăm Phú Diên đang phải đối mặt trong những năm qua đó là ảnh hưởng của thiên tai, biến đổi khí hậu. Cứ “đến hẹn lại lên” vào mùa mưa bão, ngôi tháp cổ này lại bị ngâm trong nước.
Theo ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP. Huế - đơn vị quản lý di tích, trước khi có mưa, lũ, đơn vị đã phối hợp với UBND xã Phú Vinh chằng chống, đảm bảo an toàn cho hệ thống tháp. Thế nhưng, một thực tế mà di tích này phải đối mặt là tình trạng năm nào đến mùa này nước ngầm cũng lấn vào di tích. Mỗi lần như thế, đơn vị điều huy động máy bơm công suất lớn để hút nước ra ngoài. “Năm ít thì ngập chừng 30cm, nhưng có năm ngập sâu từ 60cm - 1m. Riêng năm nay do tình trạng mưa, lũ diễn biến phức tạp nên dẫn đến tình trạng ngập sâu, dài ngày”, ông Lộc nói.
Cần mời chuyên gia chống thấm vào cuộc
Mới đây, kiểm tra tình hình di tích sau lũ, UVTV Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP. Huế Hoàng Hải Minh đã khảo sát thực tế tình hình ngập nước của tháp Chăm Phú Diên. Tại đây, ông Minh yêu cầu đơn vị quản lý phối hợp với chính quyền địa phương khẩn trương cho hút nước để đảm bảo an toàn di tích. Nhưng việc hút nước chỉ mang tính tạm thời, về lâu dài cần phải nghiên cứu, đề xuất phương án bảo vệ di tích hiệu quả, trong đó đặc biệt lưu ý khâu thoát nước, chống ngập.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Lộc cho hay, riêng năm nay đã huy động rất nhiều máy bơm, hút nước liên tục trong nhiều ngày để đưa nước ra khỏi di tích. Tuy nhiên, do tháp nằm ở khu vực sáp mép biển nên bị ảnh hưởng của triều cường xâm nhập, vì thế cứ sau khi hút ra, nước vẫn lại chảy vào.
Trong khi đó, theo một số chuyên gia, tình trạng một phần thân tháp ngập nước sẽ dẫn đến nhiều nguy cơ khác, như mục gạch, sụt lún. Về lâu dài cần xử lý dứt điểm nếu không sẽ dẫn đến nguy cơ sập đổ nền móng di tích.
Nhà nghiên cứu văn hóa Huế Nguyễn Xuân Hoa cho rằng, từ khi phát hiện tháp Chăm Phú Diên, các ngành chức năng đã tu bổ, xây dựng hệ thống tường để chắn cát và bảo vệ tháp; thiết lập hệ thống khung kính để tránh những tác động của gió bão. Tuy nhiên, việc này chỉ mang tính bảo vệ trong tình huống bình thường.
Riêng chuyện ngập nước ở tháp Chăm Phú Diên, ông Hoa cho rằng, đó là điều khó tránh khỏi và các giải pháp truyền thống không thể xử lý được. Bởi tháp nằm sâu dưới nền cát và cứ đến mùa mưa, lũ thì nước thẩm thấu vào rất nhanh và lớp tường ngăn cũng không thể bảo vệ được.
Để giải quyết vấn đề này, theo ông Hoa, với điều kiện công nghệ phát triển như hiện nay, các ngành chức năng cần mời chuyên gia về chống thấm giỏi đến nghiên cứu và đưa ra hình thức chống thấm từ bên ngoài vào, cũng như chống thấm cả mặt nền di tích. Song song với đó, cần tính toán bảo vệ luôn khu vực lõi tháp.
Liên quan vấn đề này, ông Nguyễn Đức Lộc cho hay, thời gian tới, Bảo tàng Lịch sử TP. Huế sẽ phối hợp với các ban ngành hữu quan lập phương án xử lý, xây dựng hệ thống chống ngập, thoát nước tại di tích.