Giữa những mái ngói rêu phong và dòng sông Hương lặng lẽ, hay lang thang lên đồi Thiên An, Vọng Cảnh, vào các lăng tẩm của các vua chúa Triều Nguyễn… một cô gái trẻ có nick Hoàng Trinh Phan đã xuất hiện khá dày dặn trên các nền tảng mạng xã hội để kể chuyện di sản. Trang “kể chuyện di sản” của cô đã thu hút hàng ngàn người xem và theo dõi, không chỉ bởi sự duyên dáng mà còn vì nhiều kiến thức rất cần thiết về di sản mà cô đem đến cho công chúng, cộng đồng.

Chiều thu phủ một màu vàng nhạt lên miền quê tĩnh lặng. Ga Đồng Lưu nhỏ bé và cũ kỹ nằm im lìm như đã ngủ quên giữa thời gian. Ánh nắng cuối ngày len qua mái hiên rêu phong, đổ dài những vệt sáng lặng lẽ trên nền sân ga loang lổ. Bà An đứng trước một toa tàu hoen gỉ, lòng dâng lên bao xao động khi trở lại chốn xưa, nơi từng lưu giữ trọn vẹn tuổi thanh xuân của bà.

“Mỗi người làm báo đều có cách chọn con đường đi riêng của mình để đào sâu vào cánh đồng chữ nghĩa. Tôi may mắn được sinh ra và làm báo ngay chính vùng đất thiêng Cố đô Huế, xứ sở của những trầm tích văn hóa sâu dày. Di sản văn Huế vốn trầm mặc rêu phong nhưng với tôi luôn hấp dẫn”.

Đình quay mặt ra cánh đồng nên mùa này hương lúa bao quanh. Tôi đứng trước cổng đình làng Văn Xá (phường Hương Văn, TX. Hương Trà), ngắm màu vàng miên man của cánh đồng lúa chín trước mặt mà lòng ngưỡng mộ cha ông thuở trước đã chọn hướng xây đình. Mỗi năm hai mùa lúa chín, mái đình rêu phong cổ kính in bóng trên cánh đồng làng, một hình ảnh quá đẹp mang đậm hồn quê, nếp sống làng Việt.

Giữa những đổi thay của phố thị, chen lẫn những ồn ào và xô bồ nhưng khi đứng trước tác phẩm hội họa về đề tài phố của hoạ sĩ Lê Anh Huy người xem như chững lại bởi hồn phố vẫn còn đó, không chỉ cổ kính, rêu phong mà còn rất thơ, rất tình.

Rêu phong - yếu tố thường được coi là dấu ấn thời gian, lại đang trở thành chủ đề gây tranh cãi trong việc trùng tu các công trình kiến trúc di sản.

Dù đã đọc bao nhiêu tản văn viết về Huế, dù chắc chắn rằng chuyện Huế chẳng còn chi mới mẻ, vẫn là thành quách rêu phong, người xưa cảnh cũ, hoài cổ thương kim…, bạn đọc cũng sẽ cảm thấy bị cuốn hút khi đọc tập tản văn Một thời Mạ Huế của Nguyễn Khoa Diệu Hà (Nxb. Lao động, 2024).

Cố đô Huế không chỉ đẹp trầm mặc với đền đài cổ kính và thành quách rêu phong, mà còn an yên, ấm áp đến lạ với những làng quê bình dị, những con người chân lấm tay bùn chân chất.