Có vẻ nó cũng giống như chuyện đi bẫy chim vậy (ấy là nói thời kỳ trước đây thôi). Chim mồi hay thì dụ và bắt được nhiều chim, chim mồi dở thì ngược lại (ở đây chỉ ví von theo nghĩa đen, không bao hàm ý về xâm hại môi trường).
Nguyên văn của “đầu tư mồi”: “Ưu tiên bố trí, sử dụng vốn ngân sách Nhà nước như là vốn mồi để khai thác tối đa các nguồn vốn của các thành phần kinh tế khác. Tạo đột phá thu hút nguồn vốn khu vực tư nhân trong và ngoài nước theo phương thức đối tác công - tư để tập trung đầu tư phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội quan trọng, đặc biệt đối với các dự án (DA) có sức lan tỏa rộng và tác động lớn tới phát triển kinh tế”.
Thế thì ý tứ đã rõ – đầu tư một đồng ngân sách làm sao thu hút được vài đồng, càng nhiều hơn càng tốt. Điều này không có gì thuận lợi hơn là vốn ngân sách đầu tư tạo cơ sở hạ tầng, như là một “bệ đỡ” cho nhiều nhà máy, xí nghiệp ra đời, tức là tạo nền tảng, điều kiện thuận lợi.
Ví dụ như đầu tư tạo ra cơ sở hạ tầng cho các khu công nghiệp. Trước đây, chúng ta hay nghe cụm từ doanh nghiệp đầu tư trong hàng rào, Nhà nước đầu tư ngoài hàng rào là vậy! Ngoài hàng rào có nghĩa là tạo ra quỹ đất, tạo ra con đường để hàng đến hàng đi thuận lợi, đưa điện nước đến, tạo những cơ sở hạ tầng dùng chung để hạ giá thành cho thuê. Và thậm chí là tạo ra những cơ sở để đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề đến nguồn nhân lực chất lượng cao; rồi tạo ra một cơ chế thông thoáng, thuận lợi, hỗ trợ thu hút đầu tư… Tất cả những điều này là một “con chim mồi” hay. Thừa Thiên Huế đã tạo ra rất nhiều điều kiện thuận lợi hơn về cơ sở hạ tầng; về cơ chế chính sách; về cải cách thủ tục hành chính; về đáp ứng chất lượng nguồn nhân lực…
Theo UBND tỉnh, vốn ngân sách đầu tư công năm 2020 của tỉnh là 4.560 tỷ đồng, gồm các nguồn: vốn ngân sách Trung ương (NSTW), vốn cân đối ngân sách địa phương (NSĐP), vốn vay (ODA). UBND tỉnh ước thực hiện “chắc nụi” cả năm đạt 100% kế hoạch!
UBND tỉnh cho biết, cũng chỉ xem xét ở khía cạnh hạ tầng thôi. Đó là DA tuyến đường bộ ven biển qua Thừa Thiên Huế (vốn Trung ương). Tuyến đường này dài 127 km, do trùng với một số DA đã thực hiện nên còn phải xây dựng hơn 85 km. Nhu cầu vốn NSTW hỗ trợ khoảng 4.500 tỷ đồng; NSĐP dự kiến bố trí để giải phóng mặt bằng khoảng 1.600 tỷ đồng. DA đường Nguyễn Hoàng và cầu vượt sông Hương (đây là một phần tuyến đường vành đai 3), với số vốn 2.000 tỷ; DA đê chắn sóng cảng Chân Mây giai đoạn 2 khoảng 750 tỷ đồng… Những DA này sẽ được bố trí vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Và đề nghị bố trí vốn thực hiện vào năm 2021.
Các DA này thực hiện tốt, đúng tiến độ, chúng ta sẽ thấy nó tạo ra một sức lan tỏa lớn cho nền kinh tế. Tuyến đường ven biển sẽ tạo ra sự kết nối giao thông tốt hơn cho một vùng rộng lớn ven biển của Thừa Thiên Huế, từ đó sẽ thu hút tốt hơn các nhà đầu tư vào các lĩnh vực: du lịch, nuôi trồng thủy sản, phát triển dịch vụ... và có thể nó sẽ tác động hình thành những cụm đô thị sầm uất. Hay như tuyến đường vành đai 3, nó sẽ tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, có tính chất lan tỏa, kết nối vùng đô thị, giảm tải áp lực giao thông cho TP. Huế và kích thích thị trường bất động sản, dịch vụ... cho một vùng phía Tây TP. Huế.
Nói chung, chỉ có ngân sách mới có một nguồn lực mạnh để đầu tư nâng cao hạ tầng (gần đây có vốn tư tham gia, thông qua hình thức đối tác công tư - PPP nhưng còn nhiều chuyện phải bàn). Nguồn ngân sách được đầu tư đúng lúc, đúng chỗ, có hiệu quả sẽ tạo ra một sức lan tỏa lớn cho nền kinh tế. Tác động trực tiếp trước mắt là tạo công ăn việc làm, kích thích nhiều ngành nghề cung cấp vật tư, dịch vụ đầu vào phát triển; về dài hạn nó là những “bệ đỡ” cho nền kinh tế có điều kiện phát triển nhanh hơn trong tương lai.
Lê Phương