 |
| Lực lượng NPA xử lý bom mìn vừa rà phá tại phường Phong Hiền, TX. Phong Điền |
Đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm, xử lý
Những ngày đầu tháng 5/2025, trong quá trình rà phá bom mìn (RPBM) tại tổ dân phố Bắc Triều Vịnh (phường Phong Hiền, TX. Phong Điền), đội đa nhiệm của Tổ chức Viện trợ nhân dân Na uy - Norwegian People's Aid (NPA) - hoạt động trên lĩnh vực RPBM chi nhánh Huế đã phát hiện một hầm đạn chứa 35 vật liệu nổ, gồm đạn pháo, đạn cối, lựu đạn và lựu phóng. Theo người dân địa phương, khu vực này từng là trạm phẫu thuật dã chiến tiền phương của Quân đội ta trong chiến dịch Xuân 1975. Trạm từng là mục tiêu của nhiều đợt pháo kích trong thời kỳ chiến tranh, khiến khu vực này tiềm ẩn nhiều nguy cơ vật nổ sót lại.
Sau khi đánh giá hiện trường, đội trưởng đội đa nhiệm xác định 4 trong số 35 vật liệu nổ ở tình trạng đã bắn nên được xử lý hủy nổ tại chỗ; số còn lại được di chuyển về bãi hủy nổ tập trung NPA, nhằm đảm bảo an toàn cho người dân. Theo đại diện NPA tại Huế, hoạt động RPBM tại khu vực này được triển khai từ tháng 4/2025 với diện tích dự kiến 403.234m². Tính đến thời điểm trên, đội đã rà phá, làm sạch 102.000m² đất, xử lý 80 vật liệu nổ, bao gồm 20 bom chùm. Dự kiến sau khi hoàn thành nhiệm vụ vào cuối tháng 9/2025, sẽ có 945 người dân được hưởng lợi từ hoạt động nhân đạo này.
Dù chiến tranh đã đi qua 50 năm, công tác RPBM được các ngành chức năng tiến hành thường xuyên, liên tục, nhưng đâu đó vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bom mìn còn sót lại sau chiến tranh. Theo báo cáo về hiện trạng ô nhiễm bom mìn (ONBM) vật nổ của Chính phủ công bố vào tháng 5/2018, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP. Huế) có 172.221ha đất bị ô nhiễm, tương đương 34,08% diện tích toàn thành phố bị ảnh hưởng bởi bom mìn còn sót lại sau chiến tranh. Đối mặt với thách thức lớn này, nhiều năm qua, TP. Huế đã nỗ lực liên tục trong việc khắc phục hậu quả bom mìn.
Bên cạnh nhiệm vụ RPBM của Quân đội, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cũng tích cực đồng hành với địa phương trong việc hỗ trợ cả về vật chất và kỹ thuật, phối hợp tổ chức hoạt động RPBM như: NPA, SODI, APOPO... Kết quả, đối với dự án Chính phủ đầu tư: 2 giai đoạn từ 2004 - 2013 làm sạch gần 15.000ha; một số dự án giảm thiểu bom mìn của các tổ chức quốc tế góp phần làm sạch hơn 1.550ha. Tổng diện tích đất được RPBM trên địa bàn mới chỉ được 16.500ha/172.000ha bị ONBM (chiếm tỷ lệ rất thấp, chưa đến 10%).
Hiện một số địa phương có diện tích đất lớn bị ONBM, vật nổ như: A Lưới 64.793ha, Phong Điền 39.429ha, Nam Đông 17.710ha, Hương Trà 12.558ha… Từ những số liệu trên cho thấy, ONBM, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh trên địa bàn TP. Huế luôn là mối nguy hiểm tiềm tàng, ảnh hưởng rất lớn đến công tác khai hoang, phục hóa, xây dựng công trình định canh định cư và hoạt động sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo cho người dân.
Tranh thủ nguồn lực viện trợ quốc tế
Trung tá Lê Văn Thành Ngọc, Trưởng ban Công Binh, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) thành phố chia sẻ: Những năm qua, các tổ chức, hệ thống chính trị tổ chức nhiều hoạt động truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức của xã hội về sự nguy hiểm của bom mìn và ý nghĩa công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh. Qua đó, góp phần vào những kết quả quan trọng trong công tác khắc phục hậu quả bom mìn trên địa bàn thành phố.
Chính quyền, quân đội và Nhân dân thành phố đã huy động mọi nguồn lực để khắc phục hậu quả bom mìn, vật nổ sau chiến tranh. Tuy nhiên do diện tích đất bị ONBM còn nhiều, trong khi nguồn lực của thành phố có hạn, do đó công tác phắc phục hậu quả bom mìn, vật nổ còn gặp nhiều khó khăn, diện tích đất được làm sạch về bom mìn, vật nổ chưa nhiều. Dù đã được triển khai, tổ chức thực hiện trên nhiều địa bàn, nhưng kết quả đạt được còn thấp so với quy mô và yêu cầu đặt ra.
Để tiếp tục đẩy mạnh công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, đòi hỏi phải có sự vào cuộc tích cực hơn nữa của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Cơ quan chức năng các cấp cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy định về hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn. Nhanh chóng huy động nguồn lực xử lý ONBM, vật nổ, làm sạch đất đai là cơ sở để tạo thêm nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời, góp phần bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người dân, giảm thiểu những vụ việc mất an toàn do bom mìn, vật nổ sau chiến tranh gây ra.
Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền đối ngoại để chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế và nhân dân thế giới hiểu rõ hơn về hậu quả bom mìn sau chiến tranh, những khó khăn, thách thức của Việt Nam và quan điểm của Đảng, Nhà nước ta trong việc khắc phục hậu quả bom mìn. Qua đó, tạo sự ủng hộ, hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa từ cộng đồng quốc tế để có thêm nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ, đề xuất hỗ trợ về năng lực dò tìm, xử lý bom mìn dưới biển và chế tạo trang thiết bị dò tìm, xử lý bom mìn, khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam nói chung và TP. Huế nói riêng.