 |
| Người bán hàng online chân chính bị lấy hình ảnh và bị biến thành người tàn tật để xin tiền trên mạng xã hội |
Thấy một người bán hàng bị cụt hai tay, nghe kể về hoàn cảnh rất cực khổ, là mẹ đơn thân, chồng mất, nuôi hai con nhỏ, chị Nguyễn Thị Hồng Nhung, phường Mỹ Thượng đã không ngần ngại mua rất nhiều hàng để ủng hộ. Không dừng lại ở đó, thấy nhiều người bình luận gửi tặng chủ tài khoản ít tiền cho con uống sữa, chị Nhung cũng thảo thơm gửi đến tài khoản đó.
Ít lâu sau, với hình ảnh quen thuộc đó, chị Nhung lại bắt gặp ở một tài khoản mạng khác, nhưng hoàn cảnh lại khác. Không còn là mẹ đơn thân mà là bị tàn tật từ nhỏ. Sinh nghi, chị tìm hiểu thông tin, kiểm chứng lại thì mới phát hiện mình bị lừa. Những kẻ lừa đảo đã sử dụng hình ảnh của một số cá nhân bán hàng trên mạng xã hội để biến họ thành người tàn tật, đối tượng “ăn xin online”, cuối cùng tiền rót về tài khoản của những kẻ lừa đảo.
Không chỉ chị Nhung, thời gian gần đây, nhiều người mua hàng cũng là nạn nhân của chiêu trò tương tự. Thấy những tài khoản bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội đáng thương, nhiều người đã không ngại xuống tiền mua hàng và quyên góp ủng hộ mà không hề hay biết đó đúng là ảnh thật, nhưng bị lấy cắp, chỉnh sửa bằng Al, biến họ thành nhân vật đáng thương để câu like, câu view và thậm chí lừa đảo kêu gọi quyên góp.
Những đoạn video deepfake đang kể chuyện mình bị tai nạn, mất khả năng lao động, cần tiền chữa trị thời gian gần đây xuất hiện khá nhiều, nhất là trên nền tảng tiktok. Những video như vậy thường nhận về hàng trăm bình luận thương cảm và các minh chứng khoản ủng hộ.
Thường những kẻ lừa đảo sẽ lấy ảnh các nhân vật đang livestream, rồi ghép giọng nói giả y như thật.
Đây chiêu trò lừa đảo mới, tận dụng các phần mềm AI tạo sinh (Generative AI) có sẵn trên mạng, là một loại trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nội dung mới, độc đáo như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video dựa trên các dữ liệu đầu vào đã được huấn luyện. Chỉ với vài tấm ảnh và vài cú nhấp chuột, kẻ xấu có thể “biến” bất kỳ ai thành người tật nguyền, nghèo khổ hay gặp nạn. Sau khi thu hút sự thương hại, chúng sẽ đăng số tài khoản, đường link “ủng hộ”, hoặc lồng ghép quảng cáo hàng giả, hàng nhái để trục lợi.
Đây không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật về hình ảnh cá nhân, việc sử dụng AI để tạo nội dung giả nhằm trục lợi còn tiềm ẩn nguy cơ lừa đảo quy mô lớn. Vì vậy, người dùng mạng xã hội cần cảnh giác, không chia sẻ, không chuyển tiền khi chưa xác minh.
Phía sau những tấm ảnh giả, thiệt hại của người bị hại là thật. Những tài khoản bán hàng chân chính sẽ mất khách hàng, bị hiểu lầm, bị xúc phạm danh dự và chịu áp lực tâm lý nặng nề khi tự dưng trở thành kẻ “ăn xin online”.
Mạng xã hội đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho những chiêu trò lợi dụng lòng tốt. Sự lan truyền nhanh của các nội dung “câu cảm xúc” khiến nhiều người dễ tin, dễ chia sẻ, mà quên mất việc kiểm chứng.
Để tránh bị lấy cắp hình ảnh, những người kinh doanh online nên gắn logo, dấu hiệu nhận biết lên hình ảnh, hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân và thường xuyên tra cứu để phát hiện tài khoản giả mạo. Khi phát hiện bị xâm phạm hình ảnh, cần lưu lại bằng chứng, báo cáo nền tảng mạng xã hội và trình báo công an.
Người tiêu dùng cũng cần cẩn trọng trước những bài đăng kêu gọi thương tâm lan truyền chóng mặt. Hãy xác minh nguồn tin, kiểm tra tài khoản đăng tải và không chuyển tiền, chia sẻ hoặc mua hàng tùy tiện. Công nghệ hiện đại, nếu rơi vào tay kẻ xấu, có thể biến sự thương cảm thành công cụ trục lợi. Mỗi người dùng mạng, dù là người bán hàng hay người xem, đều cần tỉnh táo, biết cách bảo vệ bản thân và giữ lòng tốt đúng chỗ.