Để thay đổi thói quen đốt rơm rạ

Người dân có thói quen đốt rơm rạ sau khi thu hoạch xong

Thói quen không tốt

Sau khi thu hoạch vụ lúa Đông Xuân năm 2025, để kịp cày ải đất chuẩn bị cho vụ mới, nhiều nông dân trên địa bàn TP. Huế có thói quen đốt rơm rạ ngay giữa đồng. Việc làm này của các nông dân đã gây khói bụi, ONMT. 

Tại phường Hương Chữ (TX. Hương Trà), 5 nông dân khi đang đốt rơm rạ giữa đồng đã bị chính quyền địa phương và ngành chức năng phát hiện, xử phạt hành chính (XPHC) 2,5 triệu đồng/người. Tiếp đó, tại phường Dương Nỗ (quận Thuận Hóa), 4 nông dân cũng bị chính quyền địa phương và ngành chức năng XPHC vì hành vi đốt rơm rạ giữa đồng…

Thực tế, việc người nông dân đốt rơm rạ giữa đồng sau mỗi kỳ thu hoạch lúa là thói quen lâu nay. Theo người trồng lúa, việc đốt rơm rạ đỡ đi một phần chi phí thu gom để tiếp tục cày ải, chuẩn bị cho vụ trồng lúa mới.

Người trồng lúa cho rằng, khoảng thời gian từ thời điểm kết thúc vụ Đông Xuân đến gieo sạ vụ Hè Thu rất ngắn, chỉ 10 đến 15 ngày. Nếu lượng rơm rạ trên đồng chưa được dọn sạch, máy cày sẽ bị vướng, không cày sâu đất được, ảnh hưởng đến sự phát triển của hạt giống khi gieo sạ. Đó là lý do để không ít nông dân trồng lúa tại nhiều địa phương trên địa bàn TP. Huế có thói quen đốt rơm rạ trên cánh đồng ngay sau khi thu hoạch.

Để hạn chế, tiến tới bỏ thói quen đốt rơm rạ trên cánh đồng gây ONMT, chính quyền các địa phương đã tuyên truyền, nhắc nhở người dân không nên đốt rơm rạ; tuy nhiên, không phải ai cũng ý thức được việc làm này. Đa phần, người trồng lúa thấy người này đốt rơm rạ được, thì mình cũng đốt được. Cứ thế, việc tràn lan khói bụi, ONMT vì đốt rơm rạ mỗi khi mùa thu hoạch xong càng trở nên phổ biến.

“Để hạn chế tình trạng người dân đốt đồng, địa phương đã lập hai tổ tuần tra và hợp đồng 10 máy cuốn rơm nhằm giải quyết nhu cầu xử lý rơm rạ sau thu hoạch của người dân. Thế nhưng, địa phương vẫn có người bị xử phạt hành chính do đốt rơm rạ gây khói bụi, ONMT”, ông Nguyễn Văn Trai, Chủ tịch UBND phường Dương Nỗ, quận Thuận Hóa chia sẻ.

Không chỉ là xử phạt hành chính

Từ thực tế ở Dương Nỗ, các địa phương khác trên địa bàn TP. Huế cũng cần thành lập những tổ tuần tra nhắc nhở, xử lý người dân cố tình đốt rơm rạ trên đồng; đồng thời, phối hợp với các HTX nông nghiệp để hợp đồng máy cuộn rơm phục vụ nhu cầu người dân mỗi khi đến mùa thu hoạch lúa.

Qua tìm hiểu, không phải địa phương nào cũng có số lượng máy cuốn rơm nhiều như ở Dương Nỗ, mà mỗi địa phương chỉ có từ 2 đến 3 máy cuộn rơm. Vì vậy, nếu người nông dân có nhu cầu cũng sẽ không đủ máy cuộn rơm dẫn đến việc đốt đồng tràn lan là điều khó tránh khỏi.

Chính quyền địa phương cần tính toán hỗ trợ người trồng lúa trong việc thu gom rơm rạ, kết hợp với tuyên truyền, nhắc nhở. Nếu người dân tiếp tục cố tình đốt rơm rạ gây ONMT, cần xử lý để răn đe với những hộ dân khác, từ đó bỏ dần thói quen đốt rơm rạ của người dân.

Ngoài ra, các chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ được Sở Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ đến các địa phương có diện tích trồng lúa lớn và cử cán bộ kỹ thuật phối hợp hướng dẫn trực tiếp người dân cách sử dụng hiệu quả chế phẩm cũng là một trong những giải pháp quan trọng để tiến tới bỏ dần thói quen đốt rơm rạ. Mục tiêu cuối cùng không chỉ là XPHC, mà làm thay đổi được thói quen không đốt rơm rạ sau mỗi kỳ thu hoạch lúa của người dân.

Ngày 5/5/2025, Phó Chủ tịch UBND TP. Huế Hoàng Hải Minh đã ký Công văn số 5178/UBND-NN về việc hạn chế đốt rơm, rạ, phế phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch. Công văn yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các địa phương khuyến cáo người dân ứng dụng các chế phẩm sinh học xử lý rơm, rạ, phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch thành phân bón hữu cơ phục vụ nông nghiệp, góp phần giảm thiểu ONMT.

Chủ tịch UBND cấp xã chịu trách nhiệm trực tiếp nếu để xảy ra tình trạng đốt rơm rạ sau thu hoạch lúa xảy ra trên địa bàn; phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ thiết lập đường dây nóng và đẩy mạnh ứng dụng Hue-S để tiếp nhận phản ánh của các cá nhân, tổ chức về tình trạng đốt rơm rạ trên đồng ruộng để kịp thời có biện pháp xử lý.