 |
| Tiếp nhận sự hỗ trợ từ Hội Nạn nân chất độc da cam/dioxin Việt Nam. Ảnh: VĂN THOẢN |
Ấm áp nghĩa tình
Thành phố Huế từng là điểm nóng của nỗi đau mang tên da cam khi có trên 17.700 người bị phơi nhiễm chất độc hóa học. Đặc biệt, tác hại của chất độc da cam/dioxin còn kéo dài qua nhiều thế hệ và đến nay đã truyền sang thế hệ thứ 4. Trong chiến tranh, sân bay A So (xã A Lưới 4) nổi tiếng vì là nơi được quân địch sử dụng để chứa chất phát quang đi phun rải ở miền Trung, thì sau cuộc chiến sân bay này lại "nổi tiếng" với tên gọi đầy ám ảnh: "tọa độ chết" hoặc "rốn da cam".
Theo Quyết định số 3940/QĐ-UBND ngày 22/11/2004 của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế), Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin thành phố Huế được thành lập. Hơn 20 năm qua, đặc biệt từ năm 2015, thực hiện Chỉ thị 43-CT/TW, ngày 14/5/2015 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giải quyết hậu quả chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam, thành phố Huế đã khởi động Chương trình khắc phục hậu quả chất độc hóa học giai đoạn 2021 - 2030, kết hợp các chính sách về vay vốn ưu đãi, chăm sóc y tế, giáo dục và hỗ trợ sinh kế cho gia đình nạn nhân.
Ngoài trợ cấp của Nhà nước, hội nạn nhân chất độc da cam/dioxin các cấp đã vận động được trên 11 tỷ đồng, trong đó, hỗ trợ hơn 27 ngàn lượt nạn nhân chất độc da cam trên nhiều lĩnh vực như xây mới và sửa chữa gần 80 ngôi nhà; hỗ trợ cho vay vốn để sinh kế không lãi suất.... Đây là nỗ lực của Thành hội, bước đầu góp phần cải thiện đời sống cho một số gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Ông Nguyễn Xuân Quang ở xã A Lưới 1 là minh chứng rõ nét cho hiệu quả từ các chính sách hỗ trợ sinh kế. Trước đây, gia đình ông sống dựa vào trợ cấp xã hội và công việc làm thuê bấp bênh. Đến tháng 3/2025, ông được vay 10 triệu đồng không lãi suất từ Trung ương Hội Nạn nhân CĐDC/dioxin Việt Nam để đầu tư chăn nuôi. Với số vốn đó, ông đã cải tạo chuồng trại, mua thêm heo, gà, và chỉ sau vài tháng, đã có nguồn thu nhập ổn định. "Giờ đây, gia đình tôi không còn phụ thuộc hoàn toàn vào trợ cấp nữa. Tôi tin mình có thể tự lo được cho cuộc sống và con cái", ông Quang chia sẻ.
Không để ai ở lại phía sau
Chúng tôi có dịp ghé thăm gia đình ông bà Trần Đình Nghệ - Nguyễn Thị Chín tại Phong Điền. Cả hai ông bà đều là những người lính, quen biết nhau trong chiến tranh và đều bị nhiễm chất độc hóa học của Mỹ thời kỳ đó. Hòa bình lập lại, họ nên vợ thành chồng. Bằng nghị lực và sự động viên, giúp đỡ của bà con và bạn bè thân quen, họ đã vượt khó và vươn lên xây dựng mái ấm gia đình hạnh phúc.
Không may, di chứng chất độc da cam đã làm cho đôi mắt của ông Nghệ bị mù hoàn toàn từ hàng chục năm nay. Tuy vậy, ông vẫn lạc quan và tự tin trong cuộc sống. Nhìn vào cơ ngơi hiện tại của gia đình, chúng tôi thực sự ngỡ ngàng. Đó là căn nhà 3 gian cấp 4, lợp ngói bro xi măng, sân nhỏ tráng lớp xi măng mỏng, thêm vài chậu cây cảnh nhẹ nhàng. Một khoảnh vườn không quá lớn nhưng trồng khá nhiều loại cây ăn quả và hoa màu để có nhiều rau xanh và chất xơ trong bữa ăn hàng ngày. Đặc biệt, niềm an ủi lớn nhất của họ là 3 người con sinh ra vẫn bình thường, được nuôi dưỡng, dạy dỗ nên người và hiện tại có công ăn, việc làm ổn định.
Nhớ có lần cùng chúng tôi đi thăm và tặng quà một số gia đình là nạn nhân chất độc da cam/dioxin ở địa phương, ông Trần Văn Trung, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin TP. Huế, chia sẻ: Chúng tôi không chỉ trao quà, mà quan trọng hơn là mang đến hy vọng và cơ hội để các nạn nhân tự khẳng định mình, hòa nhập cộng đồng. Sự hỗ trợ không chỉ mang tính vật chất, mà còn hướng đến giá trị nhân văn sâu sắc, giúp những con người bị tổn thương bởi chiến tranh có cơ hội sống một cuộc đời ý nghĩa, có tiếng nói và được tôn trọng trong cộng đồng.
Để đảm bảo mọi chính sách hỗ trợ đến đúng người và đúng nhu cầu, thành phố Huế đã tiến hành khảo sát 500 hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam trên toàn địa bàn. Trong đó, đặc biệt tập trung đánh giá tác động tới thế hệ thứ ba - những người sinh ra sau chiến tranh nhưng vẫn phải gánh chịu hậu quả. Dữ liệu khảo sát là cơ sở khoa học và thực tiễn để thành phố xây dựng các chính sách cụ thể, từ chăm sóc y tế, hỗ trợ học tập đến tạo việc làm cho con, cháu của nạn nhân. Qua đó, thành phố thể hiện rõ cam kết: Không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình tìm kiếm sự công bằng cho các nạn nhân da cam.
Hành trình xoa dịu nỗi đau da cam ở TP. Huế vẫn còn nhiều thử thách, nhưng với sự quan tâm sâu sát của chính quyền, sự chung tay của cộng đồng và nghị lực của chính các nạn nhân, tương lai đang mở ra với nhiều hy vọng. Những vết thương chiến tranh sẽ dần được chữa lành. Mỗi con người - dù mang trong mình di chứng quá khứ - vẫn có cơ hội sống trọn vẹn, cống hiến và luôn được yêu thương.