 |
| Người dân thực hiện thủ tục hành chính tại bưu điện. Ảnh: Ngọc Minh |
Không còn rào cản địa giới
Anh Phan Xuân Tấn, trú tại phường Phong Phú, TX. Phong Điền mang theo hồ sơ, giấy tờ bước vào bưu điện với chút e dè. Mấy lần trước, anh thường đến UBND phường Phong Phú để làm TTHC, song lần này lại khác, anh kẹt việc ở quận Thuận Hóa nên ghé bưu điện để được xử lý. “Đây là lần đầu tiên tôi đến bưu điện để thực hiện các TTHC, không ngờ lại dễ dàng, nhanh chóng đến vậy, kết quả cũng được hẹn trả tại địa phương nơi cư trú”, anh Tấn nói.
Câu chuyện của anh Tấn là trường hợp điển hình được hưởng lợi từ mô hình “giải quyết TTHC không phụ thuộc địa giới hành chính” mà TP. Huế vừa triển khai. Mô hình mới này cho phép người dân nộp hồ sơ TTHC tại bất kỳ điểm tiếp nhận nào dù không thuộc nơi cư trú hay nơi đăng ký hộ khẩu và nhận kết quả trả về đúng địa điểm yêu cầu.
Ở nhiều xã, phường, hệ thống đại lý dịch vụ công được thiết lập ngay tại các bưu điện văn hóa xã hiện hữu, trở thành "cánh tay nối dài" đưa dịch vụ công đến gần người dân. Ông Lê Văn Đoài, cán bộ hưu trí ở phường An Đông, quận Thuận Hóa ngại làm thủ tục trực tuyến vì không quen công nghệ, nay có thể đến bưu điện gần nhà, được nhân viên hướng dẫn từng bước. “Tôi chỉ cần mang giấy tờ gốc, người ta số hóa rồi chuyển giúp. Mấy hôm sau có kết quả luôn”, ông Đoài nói.
Mô hình này không phải là phép màu bỗng dưng xuất hiện. Đó là kết quả của quá trình hợp tác chiến lược giữa UBND TP. Huế và Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam.
Còn nhớ, vào tháng 3, tại lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa hai bên, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Huế Nguyễn Văn Phương nhấn mạnh: “Đây không chỉ là chuyển giao công việc hành chính mà còn là bước ngoặt để xây dựng chính quyền chủ động phục vụ”.
Hiện tại, TP. Huế có 9 điểm bưu điện chính tiếp nhận hồ sơ không phụ thuộc địa bàn, cùng 136 đại lý dịch vụ công phủ rộng khắp các xã, phường. Nhân viên bưu điện không chỉ tiếp nhận hồ sơ giấy mà còn hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến trên Cổng dịch vụ công Quốc gia hoặc Cổng dịch vụ công thành phố. Hồ sơ được số hóa và chuyển nhanh đến cơ quan có thẩm quyền xử lý, sau đó kết quả được trả tận nơi.
Điểm đặc biệt là toàn bộ quy trình được bảo mật và quản lý qua phần mềm chuyên biệt. Sau khi hoàn thành số hóa, tài liệu gốc vẫn được bàn giao lại nguyên trạng cho cơ quan hành chính. Điều này không chỉ đảm bảo tính pháp lý, minh bạch mà còn giúp các cơ quan nhà nước giảm tải lưu trữ, tra cứu dễ dàng hơn và quan trọng nhất: Tinh giản được bộ máy, giảm áp lực cho công chức ở bộ phận một cửa.
Bên cạnh hiệu quả thực tế, mô hình còn tạo sự thay đổi nhận thức từ cả hai phía, người dân và chính quyền. Nếu người dân từng ngại thủ tục vì rườm rà thì nay bắt đầu tin tưởng và chủ động tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Còn chính quyền, thay vì làm tất cả, đã chuyển giao một phần cho doanh nghiệp có năng lực, chuyên môn, từ đó tập trung nhiều hơn vào công tác kiểm soát, hoạch định chính sách và phục vụ.
Thay đổi cách tiếp cận
Sự đổi mới trong cung cách phục vụ của mô hình này không đơn thuần nằm ở việc “dời điểm nộp hồ sơ” mà là thay đổi cả một cách tiếp cận trong quản lý nhà nước. Thay vì bắt người dân tìm đến chính quyền, chính quyền tìm đến nơi người dân. Đó là một biểu hiện sinh động của tinh thần “chính quyền phục vụ”, điều mà Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhiều lần nhấn mạnh.
Để mô hình này thật sự đi vào cuộc sống, điều quan trọng không chỉ nằm ở quy trình mà còn ở cách mô hình ấy được triển khai từ cơ sở. Nhân viên tại các điểm tiếp nhận phần lớn là cán bộ bưu điện, chính là những người trực tiếp “chạm” đến người dân. Họ cần được đào tạo, không chỉ về nghiệp vụ mà cả kỹ năng lắng nghe, giải thích để tạo cảm giác tin cậy và thân thiện. Bên cạnh đó, hệ thống công nghệ thông tin phải vận hành ổn định, kết nối thông suốt giữa các cấp, các ngành. Chỉ cần một mắt xích lỏng lẻo, người dân có thể phải chờ đợi thêm nhiều ngày, làm giảm niềm tin vào cải cách.
Và dĩ nhiên, thói quen của người dân cũng cần thời gian để thay đổi. Việc đến bưu điện làm TTHC thay vì đến phường, xã là điều mới mẻ. Muốn người dân mạnh dạn sử dụng dịch vụ, chính quyền và các đơn vị liên quan cần tiếp tục kiên trì truyền thông, hướng dẫn, đồng hành. Khi niềm tin được bồi đắp đủ đầy, hành chính công mới thật sự gần dân hơn mọi ranh giới địa lý.
Theo ông Chu Quang Hào, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, Huế là một trong những địa phương triển khai nghiêm túc và bài bản mô hình này. “Chúng tôi cam kết huy động tối đa nguồn lực, đảm bảo an toàn mạng lưới và dữ liệu thông tin. Sự phối hợp nhịp nhàng với chính quyền TP. Huế sẽ giúp mô hình không chỉ đúng về kỹ thuật mà còn trúng về yêu cầu xã hội”, ông Hào chia sẻ tại lễ ký kết giữa UBND TP. Huế và Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam hồi tháng 3.
Hiện cả nước có 39 tỉnh, thành phố đã chuyển giao một phần nhiệm vụ hành chính công cho bưu điện. TP. Huế là địa phương thiết kế mô hình theo hướng gắn kết chặt chẽ giữa bưu điện và cơ quan nhà nước, không chỉ ở cấp thành phố mà còn đến tận cấp xã, phường - một bước đi bền vững trong tiến trình chuyển đổi số thực chất.