Trong tập thơ Thần Kinh nhị thập cảnh (20 cảnh đẹp chốn Thần kinh), Vua Thiệu Trị (1807 - 1847) xếp cảnh đẹp sông Hương vào vị trí thứ nhất, đệ nhất cảnh Hương Giang hiểu phiếm. Ngay hai câu mở đầu, nhà vua đã định vị sông Hương: “Nhất phái uyên nguyên hộ đế thành/ Thanh lưu sấn tảo nhạ lương sinh”. Dịch nghĩa: Một dòng nước từ cội nguồn vũ trụ cuộn chảy bảo vệ kinh thành. Sáng sớm đi thuyền trên sông theo dòng nước đón nhận bao sinh khí tốt lành.

Những tưởng sen Huế vẫn còn lan tỏa hương thơm trong đêm sâu bên hồ Tịnh hay lặng lẽ khoe hương sắc dưới ánh sáng mùa hè, đón chào khách phương xa đâu đó, hay người ở gần dạo bước quanh khu Thành nội... Ấy thế, ngoảnh mặt lại đã thấy cái bóng của ngày đang dần nhường chỗ cho màu đêm lang thang phủ xuống đắm đuối bên bờ sông Hương thứ ánh sáng mỏng manh từ những chiếc đèn mờ mờ ảo diệu lướt qua mỗi cung đường, mỗi góc phố, mỗi cành cây, ngọn cỏ, bông hoa.

Xuân ngẩng đầu lên nhìn tôi rồi ngoảnh mặt đi nơi khác. Nhiều lần tôi cố tình nhìn chăm chăm về phía Xuân để cậu ta không còn “cơ hội” đánh lảng sang hướng khác. Vậy mà dường như đoán biết được lúc nào là có ánh mắt của tôi đưa xuống chỗ ngồi của mình, khi thì cậu cúi mặt xuống, khi thì cậu nhìn mông lung ra cửa sổ, nơi có cây khế sai quả của nhà bác cai trường.