Trưa đi làm về, thấy bên khe cửa có bó rau tàu bay, biết là bạn lại ghé nhà mà không gặp. Nắm rau tàu bay tươi roi rói, chắc là bạn mới hái trên đồi chiều hôm trước. Bạn dùng lá chuối xanh cẩn thận gói bên ngoài mớ rau, bên trong còn kèm mảnh giấy ghi mấy chữ. Bạn nói có việc về phố, tiện đường đem cho mình nắm rau, kêu mình kiếm mấy con tôm kho đánh mà chấm, bạn phải về gấp nên chẳng có thời gian gặp mặt chuyện trò. Mình ít thấy ai như bạn, chẳng chịu dùng điện thoại, nên có việc gì bạn đều lôi giấy bút ra dùng.
Rau tàu bay là loại rau dại thường mọc hoang ở lưng chừng đồi, ngoài chợ hiếm lắm mới có người bán. Mình chỉ được ăn khi nào về quê hay những lúc bạn ghé phố rồi tặng cho một ít như hôm nay. Nhìn đám rau xanh mơn mởn trên tay, không dưng lại nhớ ngày xưa mình và bạn thường hay ra sau đồi hái rau tàu bay về chế biến món ăn. Rau tàu bay mẹ thường hay nấu canh với chút ruốc. Chán ăn canh, mẹ lại chuyển sang luộc hoặc xào. Rau luộc thì chấm nước ruốc kho. Rau xào thì thêm tỏi đập dập vào cho thơm.
Mình ghiền món rau tàu bay luộc chấm tôm kho đánh nhất. Ăn ngon đến nhức răng. Chỉ hôm nào ba ra đồng, may mắn kiếm được chục con tôm, mẹ mới làm món này. Những hôm mẹ luộc rau tàu bay chấm nước tôm kho đánh, cả nhà có khi ăn rau thay cơm. Mà những ngày xưa ấy, khi cơm còn bữa đói bữa no, thì việc ăn rau thay cơm chẳng có gì lạ. Chứ chẳng như bây giờ, hôm nào bắt gặp một mớ rau tàu bay bán bên góc chợ, thì mừng như bắt được vàng. Tưởng như cả trời quê hiện hữu nơi góc phố.
Chế biến món rau tàu bay luộc chấm tôm kho đánh đơn giản lắm. Rau tàu bay ngắt lấy lá và đọt non rồi rửa sạch. Khi nồi nước luộc rau sôi to, mới cho rau vào. Mẹ mình truyền bí kíp để luộc rau xanh, là chỉ cho từng nhúm rau thật nhỏ vào nồi nước đang sôi. Đợi cho đến khi nước sôi lại, mới cho nhúm rau kế tiếp vào. Luộc rau cũng phải thong dong từ tốn như thế, thì rau mới giữ được cái nét xanh tươi non mềm như hồi vẫn ở trên cây. Mà cái vị ngọt của rau dại vẫn giữ được nét ban sơ vốn có.
Kế đến là làm nước chấm rau. Tôm rửa sạch, bóc vỏ rồi băm nhỏ, cho tiêu, hành, muối, bột ngọt vào ướp chút xíu. Bắc chảo lên bếp, cho hành băm nhỏ vào phi thơm thì cho tôm đã ướp vào xào chín, rồi đổ lưng lưng chén nước vào nấu cùng. Đến lúc nước sôi lăn tăn thì nêm thêm tí ruốc cho thơm nồng đậm vị. Món tôm kho đánh của mẹ lên màu rất đẹp nhờ gạch tôm, nên không cần phải thêm cà chua hay ớt bột. Muốn chén nước chấm thêm đậm đà, khi ăn xắn thêm trái ớt chỉ thiên chín đỏ là vừa đủ.
Rau tàu bay luộc lên có vị ngọt tươi, non mềm. Là vị ngọt ban sơ của loài rau dại mọc hoang trên đồi, lớn lên cùng sương gió trời đất mà chẳng cần phân, thuốc của bàn tay con người vun xới. Nên cái ngon, cái ngọt của rau thanh tao lắm. Nhai từng cọng rau trong miệng, nghe cái giòn giòn, sật sật của từng cong rau lăn qua lăn lại trên đầu lưỡi, cái vị ngọt của rau tứa ra, vị thơm thơm đong đầy khoang miệng, thiệt là thích. Nước chấm tôm kho đánh cay nồng vị ớt, ngọt lành vị tôm, lại thơm thơm mùi ruốc Huế. Trời mưa bay bay, se se lạnh, bưng chén cơm nóng, ăn với rau tàu bay luộc chấm tôm kho đánh. Thiệt là ngon không gì sánh được.
Bài, ảnh: LINH CHI