Di sản văn hóa do triều Nguyễn để lại ở Huế nói riêng và Việt Nam nói chung vô cùng đồ sộ, là những giá trị lịch sử, văn hóa, cảnh quan, nghệ thuật, khoa học, kinh tế… Những năm qua việc bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa ấy được đánh giá cao nhưng vẫn còn một số bất cập, khó khăn lẫn hạn chế.

Chuyên đề triển lãm “Ngọc xuất danh sơn” với rất nhiều hiện vật được chế tác bằng ngọc quý do Bảo tàng đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn (114 Mai Thúc Loan, TP. Huế) trưng bày vào sáng 21/11 thu hút đông đảo giới nghiên cứu, giới sưu tầm cổ vật và công chúng.

Kỳ Đài - một trong những biểu tượng văn hóa của Cố đô Huế, một di tích kiến trúc thời Nguyễn, được xây dựng năm Gia Long thứ 6 (1807) ở vị trí chính giữa trên mặt nam của Kinh thành. Kỳ Đài gồm đài cờ và cột cờ, với tổng chiều cao khoảng 54m. Dưới triều Nguyễn, trong tất cả các dịp lễ tiết, chầu mừng, tuần du cho đến việc cấp báo đều có hiệu cờ. Ngày 23/8/1945, lần đầu tiên lá cờ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tung bay phấp phới trên đỉnh Kỳ Đài, báo hiệu sự chấm dứt của chế độ quân chủ.

Ngoài cổ vật, những thư tịch cổ dưới triều Nguyễn rất có giá trị cần được sưu tầm, nghiên cứu và giới thiệu đến công chúng.

Cùng với công cuộc Nam tiến, các chúa Nguyễn đã từng bước xây dựng quân đội hùng hậu, một mặt bảo vệ biên giới phía Bắc, chống vua Lê - chúa Trịnh. Để tiến hành được cuộc Nam tiến, lực lượng quân đội này phải đủ mạnh để bảo vệ người dân, gây ảnh hưởng đến các vùng mới vừa thuộc về xứ Đàng Trong. Ngoài ra, còn đủ sức răn đe sự khiêu khích của tàu thuyền nước ngoài trên mặt biển.

Dư luận đang xôn xao khi gần 100 đạo sắc thời Lê Trung Hưng, Tây Sơn và thời Nguyễn của các tỉnh phía Bắc nước ta bị đem rao bán trên trang web của một công ty đấu giá ở Thượng Hải, Trung Quốc. Thực trạng này thêm một lần nữa gióng lên hồi chuồng cảnh báo về việc tăng cường bảo vệ, tránh nguy cơ hư hại và mất mát di sản Hán Nôm đang được lưu giữ trong cộng đồng.

Nghệ thuật trang trí thời Nguyễn với những giá trị đặc trưng chứa đựng những ý nghĩa tạo hình độc đáo, đặc sắc với chiều sâu tâm linh, nhân văn lắng đọng. Bên cạnh nhiều di tích lăng vua, cung điện danh tiếng còn có một số lăng các bà hoàng ít được biết đến. Một trong những di tích có giá trị đó là lăng Thoại Thánh, một trong những lăng các bà hoàng đã từng có nguy cơ là phế tích và hiện đang được trùng tu, tôn tạo. Nơi đây còn đọng lại nhiều hoa văn trang trí có giá trị mỹ thuật cao, trong đó hoa văn trang trí nề đắp nổi rất đặc sắc và phổ biến.

Đó là mong muốn của ông Phan Thanh Hải – Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao khi nói về vấn đề phục hưng áo dài tại hội thảo khoa học “Phát huy giá trị áo dài thời Nguyễn trong đời sống đương đại, xây dựng Huế trở thành kinh đô áo dài Việt Nam” diễn ra chiều 22/12.

Đối chiếu sử sách hiện nay với các sự việc được ghi chép rõ ràng trong sử sách thời Nguyễn, nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn, Phó Chủ tịch Hội Nghiên cứu và Phát triển di sản văn hóa Huế cho rằng, vấn đề “tam bất khả” hay “tứ bất lập” là không có cơ sở. Nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn đã phân tích và nhận định như thế trong buổi nói chuyện “Lệ tứ bất lập dưới triều Nguyễn” được tổ chức ở Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán, với sự tham gia của đông đảo các nhà văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử.