Chùa xưa Đông Thuyền
Một vị ni sư đang phơi lá tùng làm hương giữa sân chùa, thấy tôi liền mở cổng và hoan hỉ đón tiếp. Một vườn hoa xinh đẹp và đầy sức sống hiện ra trước mắt tôi. Những chậu cây hoa cúc, hoa sống đời, hoa bát tiên… khoe sắc rực rỡ. Dọc lối đi bên trái, bụi hoa hồng đỏ được các sư cô chăm sóc như đang dang tay chào khách viễn xứ. Màu đỏ, màu vàng, màu tím, màu xanh hài hòa tạo nên bức tranh thiên nhiên thật đáng yêu.
Phía bên phải là một vườn rau xanh mướt: rau khoai, rau mùng tơi, xà lách,… đủ cho các ni sư ở đây chuẩn bị cho mình một bữa chay đạm bạc. Khi tôi đến, các sư cô đang làm cỏ và thu hoạch rau, các sư cô chuyện trò vui vẻ và thân thiện, kể cho tôi nghe về sự tích chùa Đông Thuyền cũng như cuộc sống hàng ngày nơi đây. Đông Thuyền trước đây là chùa tăng, sau thời công chúa Ngọc Cơ (con vua Gia Long) thì đổi thành chùa ni, chỉ nhận người nữ xuất gia.
Giữa sân chùa là bức tượng Phật Quan Âm bằng đá trắng, bên dưới là tượng rồng được mạ vàng, bao quanh một hồ cá nhỏ. Tôi vào trong điện dâng hương lên Phật. Ở đây có nhiều tranh, câu đối, thơ, thư pháp, sách vở về Phật pháp. Đặc biệt là bức tranh về khoảnh khắc giác ngộ của Đức phật được vẽ bằng chất liệu màu nước rất tinh tế. Khách đến đây không quá đông đúc, tấp nập như những ngôi chùa Huế nổi tiếng khác.
Được biết đến với cái tên “Linh sơn Đông Thuyền cổ tự”, ngôi chùa này có sự gắn bó mật thiết với hoàng thất triều Nguyễn, đặc biệt là công chúa Ngọc Cơ, hoàng nữ thứ 13 của vua Gia Long. Năm 22 tuổi, công chúa được gả cho vệ úy Nguyễn Huỳnh Thành và sinh được hai người con. Bất hạnh thay, đến năm 1832, chồng và hai con trai công chúa lần lượt qua đời.
Giác ngộ được sự vô thường của của cuộc đời, công chúa đã đi tu tại đây, xuất tiền riêng mua đất và sửa chùa, thỉnh danh tăng Đạo Tâm Trung Hậu ở chùa Thuyền Tôn làm tọa chủ. Phía sau chánh điện, công chúa xây dựng từ đường cho gia đình mình và xây thêm khu lăng mộ ở ngọn đồi khác. Bà mua ruộng của người dân hai xã Dương Xuân thượng, Dương Xuân hạ canh tác lấy hoa lợi lo việc thờ cúng của bà và gia đình phò mã. Năm 1856, công chúa qua đời và được vua Tự Đức truy tặng tước hiệu Định Thái Hòa Trưởng công chúa, thụy là Đoan Nhàn.
Hai vị nữ nhân khác cũng có dấu ấn đặc biệt nơi đây là bà Bùi Mộng Điệp và ni sư Viên Thông. Bà Bùi Mộng Điệp là vợ thứ của vua Bảo Đại. Bà được tổ chức lễ nhập tự trong ngôi từ đường của công chúa Ngọc Cơ. Ni sư Viên Thông vốn là vị công nữ con gái ngài Kiến An Vương, đã cùng tu học với cô ruột là công chúa Ngọc Cơ. Ni sư cũng có đường tình duyên lận đận, người chồng đã hứa hôn với bà không may qua đời trước lễ cưới.
Chùa Đông Thuyền tuy không phải là ngôi chùa lớn ở Huế, nhưng mang nhiều dấu ấn lịch sử, chứng kiến nhiều cuộc thay đổi, thịnh suy. Là một trung tâm tu học dành riêng cho nữ giới, đến thăm chùa Đông Thuyền, bạn sẽ có cảm giác nơi đây thật gần gũi và thân quen!
Bài, ảnh: LÊ THỤC ĐAN